Nawrocki, Trzaskowski i Hołownia obiecują. My sprawdzamy czy ich obietnice mają sens

Kampania prezydencka nabiera tempa. Za nami trzy konwencje – Andrzeja Nawrockiego (wspieranego przez PiS), Rafała Trzaskowskiego (Koalicja Obywatelska) i Szymona Hołowni (Polska 2050). Z ust kandydatów padły obietnice wprost lub pośrednio odnoszące się do relacji społeczno – gospodarczych. Jako reprezentatywna centrala związkowa, organizacja apartyjna (nie apolityczna) postanowiliśmy przyjrzeć się niektórym z propozycji. I jak na apartyjną organizację przystało, popatrzyliśmy na nie krytycznym okiem.

Nadgodziny zwolnione z opodatkowania. Sprawdzamy ile pracownicy zyskaliby
na ewentualnych zmianach.

Zacznijmy od Pana Nawrockiego. Kandydat wspierany przez Prawo i Sprawiedliwość (spór o faktyczną niezależność i obywatelskość nas nie interesuje – niech każdy oceni to sam) podczas swojego „premierowego” wystąpienia powiedział – „dla ratowania dobrobytu ciężko pracujących Polaków, dla ratowania dobrobytu wszystkich Was Drodzy Państwo, wyjdę z kolejnymi inicjatywami ustawodawczymi, z których pierwszą będzie uwolnienie ciężko pracujących Polaków od podatków za wypracowane nadgodziny”.

Co to oznacza dla pracownic i pracowników?

Polki i Polacy znajdują się wśród najbardziej zapracowanych narodów w Unii Europejskiej. Według OECD średnia liczba faktycznie przepracowanych godzin przypadająca na jedną osobę pracującą w 2023 r. w Polsce wyniosła – 1803. Zgodnie z dostępnymi danymi wśród państw członkowskich Unii Europejskiej, Polskę wyprzedziła tylko Grecja w ww. kwestii, gdzie na jedną osobę pracującą przypadło 1897 godzin. Inną sprawą jest wydajność polskich przedsiębiorstw, ale przecież nie na tym wątku się koncentrujemy.

Poniżej znajduje się zestawienie oszczędności po zwolnieniu z opodatkowania przepracowanych nadgodzin w przypadku minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku, przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w 2025 roku, a także dla mediany wynagrodzeń za czerwiec 2024 roku.

Tabela 1. Oszczędności po zwolnieniu z opodatkowania nadgodzin

WYNAGRODZENIA – 2024/2025 ROK	KWOTA BRUTTO	STAWKA GODZINOWA BRUTTO	Oszczędności roczne nadgodziny „zwykłe”	Oszczędności roczne nadgodziny noce, święta	Oszczędności miesięczne nadgodziny „zwykłe”	Oszczędności miesięczne nadgodziny noce i święta
Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2025 r.	4666	30,70	715	954	60	79
Przeciętne prognozowane wynagrodzenie w 2025 r.	8673	57,06	1329	1773	111	148
Mediana wynagrodzeń w czerwcu 2024 r.	6507	42,81	997	1330	83	111

Opracowanie własne na podstawie danych GUS, MF przy założeniu maksymalnej liczby nadgodzin przewidzianej w kodeksie pracy tj. 150 godzin w ciągu roku

Co warto wziąć pod uwagę?

Przyjęliśmy, że pracownik rzeczywiście wykonuje 150 dodatkowych nadgodzin czyli wykorzystuje maksymalną ich pulę. To się rzadko zdarza. Nie ma oficjalnych danych dotyczących przeciętnej liczby (płatnych!) nadgodzin, ale z naszego researchu wynika, że jest to niski odsetek zatrudnionych. To samo tyczy się nadgodzin w godzinach nocnych i dniach świątecznych.

Propozycja ma, w naszej ocenie, charakter stymulujący zwiększenie godzin pracy,
co w obliczu dramatycznych statystyk odnoszących się do naszego narodowego przepracowania, może skłaniać pracodawców do niepodwyższania wynagrodzeń zasadniczych i w efekcie – reagowania na presję płacową poprzez sugerowanie wykonywania nadgodzin. To wprost pachnie odbudowywaniem prekariatu czyli wykorzystywaniem systemu do maksymalnej optymalizacji podatkowej w celu budowania rynku pracy w oparciu o jak najniższe koszty.

Nie można również przejść obok faktu, że zwolnienie z podatku dochodowego nadgodzin to relatywnie niewielki zysk dla pracownika, a w swojej masie krytycznej – cios dla budżetu państwa. Będzie on tym silniejszy im częściej pracodawcy będą wykorzystywać takie rozwiązanie do budowania mechanizmu opisanego w pkt. 2.

Rafał Trzaskowski apeluje do Prezesa NBP o obniżenie stóp procentowych. Do kogo powinien zaapelować?

Kandydat na Prezydenta RP z ramienia Koalicji Obywatelskiej, Pan Rafał Trzaskowski (Prezydent Warszawy), w trakcie przemówienia inauguracyjnego w Gliwicach zaapelował
do Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Pana Adama Glapińskiego o obniżenie stóp procentowych. Co dokładnie powiedział kandydat KO?

„Koniec upolitycznienia i koniec niekompetencji w Narodowym Banku Polskim. Ja mam tutaj taki raport Prezesa Glapińskiego, który jest zatytułowany „Po pandemii i w kryzysie energetycznym, historia sukcesu.” No po prostu ręce opadają, ręce opadają, 50% inflacji przez te ostatnie lata, a ten człowiek, którego tak naprawdę interesowała najbardziej pensja, no i pensja swoich asystentek, wybudowanie swojej nowej siedziby, on nam mówi o sukcesie. Ja chciałbym mu wysłać kostkę masła, żeby zobaczył jak dzisiaj wygląda ten sukces. 10 złotych za kostkę masła do tego doprowadził prezes Glapiński. Nie pozwolę na to. Dzisiaj potrzebna jest silna złotówka, dzisiaj potrzebny jest naprawdę niezależny Prezes Narodowego Banku Polskiego i sensowna polityka, a co się dzieje widzicie sami. Prezes obiecuje, że będzie obniżka stóp procentowych i oczywiście później tego nie robi, dlaczego, dlatego że chce, żeby przed wyborami były coraz droższe kredyty, żeby zatrzymać inwestycje, bo chce namieszać, dlatego że przez cały czas odbiera tylko i wyłącznie telefony, polityczne telefony od Kaczyńskiego, nie ma na to zgody, i z tego miejsca wzywam Prezesa Glapińskiego do obniżenia stóp procentowych.”

A teraz czas na fakty!

Niestety, z przykrością stwierdzamy, że to nie Prezes NBP wedle swojego widzimisię ustala wysokość stóp, a czyni to Rada Polityki Pieniężnej. RPP liczy 9 członków. Skład RPP wyznacza Prezydent RP, Sejm RP i Senat RP. Oczywistym jest, że w trakcie konstytuowania się aktualnej RPP arytmetyka parlamentarna sprzyjała Zjednoczonej Prawicy. Można więc założyć, że Trzaskowski apelując do Prezesa NBP apelował do określonej „koalicji” w RPP, która decydowała o polityce monetarnej w ostatnich latach.

Czy apelowanie o obniżenie stóp procentowych ma sens ekonomiczny? Nie ma oczywistej odpowiedzi na to pytanie. Niższe stopy oznaczają niższy koszt obsługi zadłużenia, niekoniecznie niższe ceny masła czy benzyny. Niższe stopy nie muszą oznaczać spadku cen, a jedynie więcej pieniędzy w obrocie. Co z kolei może oznaczać wzrost konsumpcji i ostatecznie wzrost cen. Rafał Trzaskowski zaapelował więc de facto o to, aby RPP przyjęła ścieżkę akomodacyjną, gołębią. Poprzez ten apel kandydat KO nawiązuje do oczekiwań strony fiskalnej. Aktualnie EBC i FED przeszły już etap luzowania, ale nastroje po stronie tzw. Eurolandu i USA wciąż zdominowane są przez jastrzębi. Nie ma sensu wchodzić w dywagację czy RPP spóźniła się z zacieśnianiem polityki monetarnej. Efekt jest taki, że nasz cykl znajduje się w innych ramach czasowych niż cykle w systemach zachodnich. Oczekiwanie przez stronę fiskalną, że RPP zacznie luzować i dzięki temu gospodarka złapie drugi oddech ma swoje uzasadnienie, gdyby nie….

…gdyby nie fakt, że to m.in. Pani prof. Jolanta Tyrowicz, wskazana przez Senat, głosami ówczesnej opozycji regularnie domagała się podwyżek stóp procentowych i miała ku temu swoje argumenty. Tak więc aktualny poziom stopy referencyjnej czyli 5,75% jest efektem działania RPP, które było dość umiarkowane Gdyby wnioski kierowane przez Panią profesor uzyskiwały w głosowaniach większość to być może dziś mielibyśmy o wiele wyższe stopy procentowe (Pani profesor mówiła i mówi o tym wprost). Kostka masła być może byłaby tańsza, ale raty kredytów hipotecznych z pewnością jeszcze wyższe, a możliwości inwestycyjne polskich firm jeszcze słabsze. Należy również wziąć pod uwagę ryzyko wzrostu zapomnianego w Polsce bezrobocia.

Przygotowaliśmy zestawienie obrazujące wyniki głosowania w Radzie Polityki Pieniężnej oraz zbiór wypowiedzi medialnych Pani profesor. Całokształt tej analizy buduje w nas przekonanie, że apel kandydata na Prezydenta RP, Pana Rafała Trzaskowskiego nie był trafionym pomysłem. Przede wszystkim, w swojej treści sugeruje on, że za politykę monetarną odpowiada wyłącznie Prezes NBP, a to nieprawda. Prezes NBP z pewnością popełnił znaczącą dla polskiej gospodarki serie błędów komunikacyjnych, poddając pod wątpliwość swoją bezstronność i zdolność do prognozowania skutków kryzysów, w ogniu których wszyscy się znaleźliśmy.

Po drugie – wpływ wysokości stóp na ceny w perspektywie krótkoterminowej nie występuje. Po trzecie – największym jastrzębiem w RPP jest osoba wskazana przez środowisko, którego Pan Trzaskowski jest częścią. Prawdy dopełniają poniższe dane.

Stopa referencyjna NBP 08.09.2022 r. – aktualnie

Tabela 2. Stopa referencyjna NBP

NBP	08.09.22 – 06.09.23	07.09.23 – 4.10.23	5.10.23 – aktualnie
stopa referencyjna NBP	6,75%	6,00%	5,75%

Źródło: NBP

Pani prof. Joanna Tyrowicz – poparcie dla podwyższania stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski

Tabela 3. Wyniki głosowania członków Rady Polityki Pieniężnej

Data	Przedmiot wniosku lub uchwały	Decyzja RPP	Wyniki głosowania członków Rady
08.11.2023 r. 06.12.2023 r. 09.01.2024 r. 07.02.2024 r. 06.03.2024 r. 04.04.2024 r. 09.05.2024 r. 05.06.2024 r. 03.07.2024 r. 04.09.2024 r. 02.10.2024 r.	Wniosek o podwyższenie stóp procentowych NBP o 2,00 pkt proc.	Wniosek nie uzyskał większości głosów	Za: J.B. Tyrowicz Przeciw: A. Glapiński, I. K. Dąbrowski, I. Duda * W. S. Janczyk, C. Kochalski, L. Kotecki, P. Litwiniuk, G. Masłowska, H. J. Wnorowski

Źródło: NBP

*z wyjątkiem głosowania w dniu 04.09.2024 r. (brak obecności na głosowaniu)

Tabela 4. Wyniki głosowania członków Rady Polityki Pieniężnej

Data	Przedmiot wniosku lub uchwały	Decyzja RPP	Wyniki głosowania członków Rady
09.01.2024 r. 06.03.2024 r.	Wniosek o podwyższenie stóp procentowych NBP o 0,25 pkt proc.	Wniosek nie uzyskał większości głosów	Za: P. Litwiniuk J.B. Tyrowicz Przeciw: A. Glapiński, I. K. Dąbrowski, I. Duda W. S. Janczyk, C. Kochalski, L. Kotecki, G. Masłowska, H. J. Wnorowski

Źródło: NBP

Fragmenty protokołów z posiedzeń, na których zapadały decyzje RPP (opisy dyskusji
na posiedzeniach decyzyjnych RPP – nie zawierają konkretnych cytatów poszczególnych członków RPP)

8.11.2023 r. „Pojawiła się opinia, że wobec utrzymującej się wysokiej rocznej dynamiki cen oraz podwyższonych oczekiwań inflacyjnych poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia powrotu inflacji do celu w średnim okresie oraz obniżenia oczekiwań inflacyjnych do poziomów spójnych ze średniookresowym celem inflacyjnym.”

06.12.2023 r. „Pojawiła się opinia, że wobec utrzymującej się wysokiej rocznej dynamiki cen oraz podwyższonych oczekiwań inflacyjnych poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia powrotu inflacji do celu w średnim okresie oraz obniżenia oczekiwań inflacyjnych do poziomów spójnych ze średniookresowym celem inflacyjnym.”

09.01.2024 r. „Niektórzy członkowie Rady wyrażali opinię, że wobec nadal wysokiej rocznej dynamiki cen oraz podwyższonych oczekiwań inflacyjnych, a także oczekiwanego dalszego ożywienia popytu i podejmowanych działań fiskalnych, poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia powrotu inflacji do celu w średnim okresie oraz obniżenia oczekiwań inflacyjnych do poziomów spójnych ze średniookresowym celem inflacyjnym.”

07.02.2024 r. „Niektórzy członkowie Rady wyrażali opinię, że wobec nadal wysokiej rocznej dynamiki cen oraz podwyższonych oczekiwań inflacyjnych, a także oczekiwanego dalszego ożywienia popytu i podejmowanych działań fiskalnych, poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia powrotu inflacji do celu w średnim okresie oraz obniżenia oczekiwań inflacyjnych do poziomów spójnych ze średniookresowym celem inflacyjnym.”

06.03.2024 r. „Niektórzy członkowie Rady wyrażali opinię, że wobec podwyższonej inflacji bazowej, a także oczekiwanego dalszego ożywienia popytu i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

04.04.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji bazowej, a także oczekiwanego dalszego ożywienia popytu i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

09.05.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji bazowej, a także oczekiwanego dalszego ożywienia popytu i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

05.06.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji bazowej, a także ożywienia popytu konsumpcyjnego i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

03.07.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec prognozowanego wzrostu inflacji, a także ożywienia popytu konsumpcyjnego i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

04.09.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji – w tym inflacji
po wyłączeniu cen żywności i energii – a także ożywienia popytu konsumpcyjnego i wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP, przy obecnym kształtowaniu się oczekiwań inflacyjnych, jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

02.10.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji – w tym inflacji
po wyłączeniu cen żywności i energii – zwłaszcza w warunkach wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP, przy obecnym kształtowaniu się oczekiwań inflacyjnych, jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

06.11.2024 r. „Pojawiła się opinia, że wobec podwyższonej inflacji – w tym inflacji po wyłączeniu cen żywności i energii – zwłaszcza w warunkach wysokiej dynamiki wynagrodzeń, obecny poziom stóp procentowych NBP, przy obecnym kształtowaniu się oczekiwań inflacyjnych, jest zbyt niski dla zapewnienia trwałego powrotu inflacji do celu w średnim okresie.”

Pani prof. Joanna Tyrowicz – wypowiedzi w mediach

Wypowiedź w Radio Rebeliant (26.11.2024 r.)

„Uważam, że stopy procentowe powinny być dzisiaj w naszej gospodarce wyższe, głównie, dlatego że my nie jesteśmy w najmniejszym stopniu przygotowani na żadne globalne niepokoje i niepewności w tej chwili.”

Cytat z LinkedIn, umieszczony w portalu bankier.pl (06.09.2024 r.)

„Jestem w RPP od niemal dwóch lat, głosuję od października 2022 r. Od tego momentu żadna projekcja NBP nie wskazywała na inflację trwale w celu ani nawet inflację bazową w celu. Zawsze gdzieś na koniec, za dwa lata, zbliżamy się do celu. I tak od dwóch lat. Razem przebijamy już cztery lata. I to pomimo pozytywnych zaskoczeń. Tymczasem inni mają w zasięgu wzroku linię finiszu. Projekcje po zeszłorocznej obniżce stóp procentowych wskazują na inflację bazową jeszcze mniej w celu niż wcześniej. Z analizy modelu prognostycznego NBP stopą, która miała szansę zapewnić sprowadzenie inflacji do celu, jest 7,75 proc.”

Cytat z wypowiedzi w TVN24, umieszczony w witrynie finansowej parkiet.com (25.03.2024 r.)

„Cały czas uważam, że stopa 7,75 proc. jest niezbędna, dlatego że zgodnie z analizami, które przedstawiają analitycy Narodowego Banku Polskiego, nie wracamy z inflacją do celu. W celu trzeba być, a nie bywać.”

Szymon Hołownia chce się zająć gospodarką. To świetny pomysł, tylko po co Rzeczypospolitej kolejna Rada?

Szymon Hołownia chce być prezydentem, który dba o polską gospodarkę. Jego zdaniem, aby dopełnić zaangażowania Prezydenta RP w sprawy gospodarcze trzeba powołać Radę Gospodarczą.

Oto cytat z wypowiedzi kandydata Polski 2050:

„Ta kampania musi być o gospodarce, musi być o tym co mamy w naszych portfelach, bo to jest fundament naszego bezpieczeństwa. Co to znaczy gospodarka? Co może w tym prezydent i to jeszcze w sytuacji, gdy w rządzie nie ma jednego gospodarczego resortu, który zajmuje się rzeczywiście planowaniem gospodarczej polityki. Taki prezydent chętnie pomoże rządowi w tym względzie, dlatego stworzy Radę Gospodarczą, która nie będzie tylko i wyłącznie zbiorem gadających głów, ale będzie realnym recenzentem i realnym inicjatorem polityki gospodarczej w Polsce. Nie tylko poprzez mechanizm Rady Gabinetowej, którą jako Prezydent będę zwoływał inspirując rząd i pomagając rządowi, ale będę oczekiwał od tej Rady co roku raportu diagnozy pacjenta, którym jest polska gospodarka i jednocześnie propozycji recepty, i będę jej rzecznikiem, dlatego że my dłużej już nie możemy czekać, ze ścianami obwieszonymi receptami na leki, których nikt nie wykupił od bardzo wielu lat, w tylu sprawach, które nas dotyczą. A więc gospodarka głupcze, gospodarka przyszły prezydencie.”

Dlaczego ten pomysł wywołuje reakcję śmiechu przez łzy?

W Polsce istnieje organ złożony z największych, reprezentatywnych organizacji pracowników i pracodawców. Nazywa się Rada Dialogu Społecznego. To tam, od wielu długich lat trwa merytoryczna dyskusja o przyszłości polskiej gospodarki i rynku. To tam pracują zespoły i podzespoły, które wypracowują stanowiska, opinie i wnioski kierowane do strony rządowej. To tam rodzą się pomysły, z których, gdyby strona rządowa chciała skorzystać, zarówno pracownicy jak i pracodawcy mieliby o wiele lepsze warunki rozwojowe.

Co więcej, patronem Rady Dialogu Społecznego jest nie kto inny, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z ustawą o Radzie Dialogu Społecznego to właśnie Prezydent RP powołuje członków RDS-u. Tak więc, jeśli Marszałek, w swoich prezydenckich planach i strategiach chciałby zająć się gospodarką, nie musiałby powoływać nowych rad, a jedynie i aż – stać się patronem dialogu społecznego z prawdziwego zdarzenia. Wówczas RDS nie byłby „zbiorem gadających głów”. Rada Gabinetowa z udziałem eksperckiego głosu Rady Dialogu Społecznego? A kto Prezydentowi RP zabroni? Regularne konsultacje społeczne w gronie ekspertów RDS-u? Proszę bardzo!

Marszałek Sejmu RP miał zresztą wiele okazji do tego, aby zapoznać się dorobkiem Rady Dialogu Społecznego. Jednak z wielokrotnych apeli o spotkanie z jej organizacjami członkowskimi nie skorzystał, uwag (między innymi FZZ) do projektu zmian w Regulaminie Sejmu nie przyjął, a na posiedzeniu plenarnym RDS był obecny tylko JEDEN raz, zaraz po ogłoszeniu swojej kandydatury.

Dla higieny dyskusji o propozycji Pana Szymona Hołowni dostarczamy kilka fragmentów ustawy o RDS oraz wykaz innych ciał doradczych funkcjonujących przy Prezydencie RP.

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego – wybrane fragmenty

Art. 1. ust. 2„Rada prowadzi dialog w celu zapewnienia warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej.”

Art. 1. ust. 4„Rada działa na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowania wokół nich społecznego porozumienia w drodze prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej.”

Art. 2. „Do właściwości Rady oraz jej stron należy:

1) wyrażanie opinii i zajmowanie stanowisk,

2) opiniowanie projektów założeń projektów ustaw oraz projektów aktów prawnych,

2a) opiniowanie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, projektów strategii, projektów programów oraz projektów innych dokumentów rządowych dotyczących planowanych działań Rady Ministrów, przygotowywanych przez Radę Ministrów oraz jej członków,

3) inicjowanie na zasadach określonych niniejszą ustawą procesu legislacyjnego,

4) wykonywanie innych zadań wynikających z odrębnych ustaw – w sprawach, o których mowa w art. 1.”

Art. 5. ust. 1 „Przygotowywane przez Radę Ministrów oraz jej członków Wieloletni Plan Finansowy Państwa, projekty założeń projektów ustaw, projekty aktów prawnych, projekty strategii, projekty programów oraz projekty innych dokumentów rządowych dotyczących planowanych działań Rady Ministrów w sprawach, o których mowa w art. 1, są kierowane do opinii strony pracowników i strony pracodawców Rady.”

Art. 27. ust. 1 „Członków Rady będących:

1) przedstawicielami strony pracowników i strony pracodawców, na wniosek każdej z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1,

2) przedstawicielami strony rządowej – członków Rady Ministrów oraz po jednym przedstawicielu ministra właściwego do spraw pracy odpowiedzialnego za dialog społeczny i ministra właściwego do spraw finansów publicznych odpowiedzialnego za budżet, w randze sekretarza lub podsekretarza stanu, na wniosek Prezesa Rady Ministrów – powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.”

Art. 27. ust. 2 „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej powołuje do udziału i odwołuje z udziału w pracach Rady swojego przedstawiciela oraz przedstawicieli:

1) Prezesa Narodowego Banku Polskiego – na jego wniosek;

2) Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego – na jego wniosek;

3) Głównego Inspektora Pracy – na jego wniosek.”

Rady aktualnie działające przy Prezydencie RP:

Narodowa Rada Rozwoju przy Prezydencie RP

Zadaniem Narodowej Rady „jest tworzenie płaszczyzny dla debaty programowej na temat rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej. Narodowa Rada realizuje swoje zadania przede wszystkim poprzez działalność rad, które zrzeszają ekspertów, teoretyków i praktyków, reprezentujących różne środowiska i specjalizacje oraz stanowią zaplecze ekspercko–doradcze dla Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej we wskazanych obszarach tematycznych.”

Rada ds. Przedsiębiorczości przy Prezydencie RP

Do zadań Rady należy m.in.: „przegląd rozwiązań prawnych oraz podejmowanie inicjatyw legislacyjnych w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, przygotowywanie opinii i ekspertyz dla Prezydenta RP, opracowywanie strategii wspierania przedsiębiorczości, wspieranie zagranicznej ekspansji polskich firm współpraca z instytucjami rządowymi i samorządowymi.”

Podsumowanie

Wierzymy, że z upływem czasu, kandydaci rozgrzeją debatę publiczną propozycjami opartymi na realnych potrzebach i szeroko dostępnych, obiektywnych diagnozach społeczno – gospodarczych. Jak na razie te, z którymi przyszło nam się zmierzyć, są dalekie od oczekiwań, realiów i co najbardziej bolesne – oczywistych faktów. Trzymamy kciuki!

Źródła:

1. GUS: Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej w czerwcu 2024 r.

2. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/narodowa-rada-rozwoju

3. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/rada-ds-przedsiebiorczosci

4. Ministerstwo Finansów: Wytyczne dotyczące stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw. Aktualizacja – październik 2024 r.

5. NBP: Archiwum podstawowych stóp procentowych NBP od 1998

6. NBP: Wyniki głosowań członków RPP w dniach: 08.11.2023 r., 06.12.2023 r., 09.01.2024 r., 07.02.2024 r., 06.03.2024 r., 04.04.2024 r., 09.05.2024 r., 05.06.2024 r., 03.07.2024 r., 04.09.2024 r., 02.10.2024 r.

7. NBP: Opisy dyskusji na posiedzeniach decyzyjnych RPP w dniach: 08.11.2023 r., 06.12.2023 r., 09.01.2024 r., 07.02.2024 r., 06.03.2024 r., 04.04.2024 r., 09.05.2024 r., 05.06.2024 r., 03.07.2024 r., 04.09.2024 r., 02.10.2024 r., 06.11.2024 r.

8. OECD: Średnia liczba faktycznie przepracowanych godzin przypadająca na jedną osobę pracującą w 2023 r.

9. Portal bankier.pl; https://www.bankier.pl/wiadomosc/Tyrowicz-chetnie-podnioslaby-stopy-proc-To-pomogloby-sprowadzic-inflacje-do-celu-8807787.html

10. Radio Rebeliant (26.11.2024 r.) Prof. Tyrowicz Ostrzega! | Inflacyjny Chaos | Kulisy Decyzji Które Mogą Nas Kosztować Fortunę!

11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r.

12. Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego

13. Witryna finansowa parkiet.com; https://www.parkiet.com/gospodarka-krajowa/art40056081-joanna-tyrowicz-z-rpp-w-polsce-sa-wciaz-za-niskie-stopy-procentowe

14. Wystąpienie Pana Szymona Hołowni na konwencji w Gdańsku w dniu 7 grudnia 2024 r.

15. Wystąpienie Pana Karola Nawrockiego na konwencji w Krakowie w dniu 24 listopada 2024 r.

16. Wystąpienie Pana Rafała Trzaskowskiego na konwencji w Gliwicach w dniu 7 grudnia 2024 r.

Opracowali:

Grzegorz Sikora

Izabela Koszczyńska

2025: inflacja, wysokie stopy procentowe, wyjście z procedury nadmiernego deficytu. Nie za dużo wyzwań jak na jeden rok?

Dużo problemów. Mało rozwiązań.

Forum Związków Zawodowych bacznie przygląda się prognozom związanym z decyzjami Rady Polityki Pieniężnej, a także działaniom strony rządowej jako głównego dysponenta polityki fiskalnej. W poprzednich latach, pomimo oczywistej „bliskości” panującej pomiędzy NBP, a stroną rządową, polityka fiskalna i monetarna nie zawsze szły pod rękę. A w zasadzie, bardzo rzadko. Aktualnie wciąż trudno postawić jednoznaczną ocenę wobec działań banku centralnego w odniesieniu do tempa i skali podnoszenia stóp.

Na szersze podsumowanie bieżącego roku przyjdzie jeszcze pora. Natomiast już dziś dostępny jest docelowy kształt projektu ustawy budżetowej oraz przyjęty przez Komisję Europejską Średniookresowy Plan Strukturalno – Budżetowy na lata 2025 – 2028 czyli odpowiedź na potrzebę wyjścia Polski z procedury nadmiernego deficytu. Te dwa dokumenty wprost obrazują problemy, które dla FZZ są wyjątkowo ważne.

Kluczowe problemy.

Państwowa sfera budżetowa nie otrzyma wskaźnikowej podwyżki powyżej założonego tempa wzrostu inflacji.

Wymagająca natychmiastowego zwiększenia nakładów sytuacja w poszczególnych formacjach służb mundurowych.

Analogiczna jak powyżej sytuacja w sektorze edukacji i oświaty.

Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych po raz kolejny musiał zorganizować protest, żeby zwrócić uwagę strony rządowej i opinii publicznej na nadchodzącą katastrofę. Premier ze środowiskiem się nie spotkał.

Filozofia zarządzania kryzysem w PKP Cargo, Poczcie Polskiej, PZU i pozostałych SSP. Cały 2024 rok to sygnał dla pozostałych aktywów państwowych (a najbardziej dla tych z sektora górnictwa i energetyki), że sposób zarządzania majątkiem narodowym ma niewiele wspólnego z zakorzenieniem Polski w strukturach egalitarnej Europy Zachodniej. Sposób w jaki przeprowadzono postępowanie sanacyjne w PKP Cargo stanowić może element doktryny szoku, odtwarzanej jako norma w pozostałych przedsiębiorstwach z udziałem Skarbu Państwa.

Polska znajduje się w europejskim TOP 3 krajów o najdroższych kredytach. Nic nie zwiastuje, że w przyszłym roku ta sytuacja ulegnie poprawie.

Zmiana władzy w USA i następstwa tej zmiany dla sytuacji Polski, Ukrainy i państw bałtyckich może skutkować destabilizacją ram, na których oparte są dziś prognozy inflacyjne dla Polski, tzw. Eurolandu i USA.

Budżetowe „pewniaki”. Niepewność w sektorze publicznym.

Rząd, żeby sprostać wymogom związanym z wyjściem z EDP nie może obniżać podatków, zwiększać w wymiarze nominalnym kwot wynikających z programów redystrybucyjnych. Może za to odmrozić VAT na żywność i małymi krokami odmrażać ceny energii. Strona rządowa jednocześnie deklaruje dalszy wzrost inwestycji w obronność. Te z kolei mają napędzać wzrost, podobnie jak inwestycje z KPO. W ŚPSB trudno odnaleźć rozwiązania o charakterze wyraźnego odbicia po stronie inwestycji prywatnych. De facto, ciężar inwestycyjny ma spaść na szeroko rozumiany sektor publiczny.

Jednocześnie, analitycy strony rządowej, uparcie wskazują na długofalowy wpływ podwyżek w sektorze finansów publicznych w bieżącym roku, na zwiększenie popytu i tym samym, na wzrost, co w obliczu nastrojów panujących po stronie odbiorcy, czyli samych pracowników, wydaje się być tezą daleką od rzeczywistości. Należy zatem wskazać, że mówiąc o wpływie podwyżek w sektorze publicznym na wzrost, mowa o przywróceniu tegoż wpływu do sytuacji sprzed wzrostu inflacji, a nie o realnym wzroście siły nabywczej wynagrodzeń w sektorze publicznym na sam wzrost w ujęciu 5 – letnim.

Stopy procentowe: podsumowanie.

W 2023 roku średnio w okresie stopa referencyjna NBP wyniosła 6,45%, zaś w poszczególnych miesiącach jej poziom kształtował się następująco:

od 1 stycznia 2023 r. do 6 września 2023 r. – 6,75%,
od 7 września 2023 r. do 4 października 2023 r. – 6,00%.
od 5 października 2023 r. poziom stopy referencyjnej NBP utrzymuje się na niezmienionym poziomie 5,75%.

Ministerstwo Finansów oczekuje obniżek. Słusznie?

W wytycznych Ministerstwa Finansów dotyczących stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw (Aktualizacja – październik 2024 r.) przyjęto, że stopa referencyjna NBP w 2025 r. średnio w okresie będzie kształtowała się na poziomie 5,38%. Jest to założenie oparte na oczekiwaniach rynkowych (ankieta Refinitiv VII’24). Zatem Ministerstwo Finansów w ww. wytycznych zakłada cięcie stóp procentowych przez NBP średnio w 2025 r. o 37 punktów bazowych (pb.).

NBP w w listopadowej projekcji inflacji na 2025 rok przyjął dwa scenariusze:

1. dalszego zamrożenia cen nośników energii dla gospodarstw domowych, w którym inflacja kształtuje się na poziomie:

– 5,3% w I kwartale 2025 r.,

– 5,1% w II kwartale 2025 r.,

– 3,5% w III kwartale 2025 r.,

– 3,4% w IV kwartale 2025 r.,

2. uwolnienia cen nośników energii dla gospodarstw domowych, w którym inflacja kształtuje się na poziomie:

– 6,6% w I kwartale 2025 r.,

– 6,3% w II kwartale 2025 r.,

– 4,7% w III kwartale 2025 r.,

– 4,7% w IV kwartale 2025 r.

Średni poziom inflacji w 2025 roku zgodny z pierwszym scenariuszem: 4,3%.

Średni poziom inflacji w 2025 roku zgodny z drugim scenariuszem: 5,6%.

Średnia wynikająca z przyjętych przez NBP scenariuszy: 4,95%.

Założenie Ministerstwa Finansów zawarte w ŚPSB na lata 2025-2028: 5%.

Komentarz: w związku z uchwaleniem w Sejmie ustawy o zmianie ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy przedłużenia na 2025 rok działań osłonowych mających ochronić gospodarstwa domowe przed wzrostem rachunków za energię elektryczną obecnie możliwy wydaje się do zrealizowania scenariusz, który zakłada niższe poziomy inflacji w poszczególnych kwartałach 2025 r. Należy jednak wziąć pod uwagę szczegóły zawarte w ustawie, jej odbiór społeczny, przebieg debaty publicznej i korelację z oczekiwaniami po stronie konsumenta. Znaczącą rolę może odegrać efekt psychologiczny, podsycany w ramach polaryzacji w debacie publicznej. Ten element z kolei może być wzięty pod uwagę przez Radę Polityki Pieniężnej jako przesłanka do niepodejmowania decyzji o cięciach stóp.

Co jeszcze może mieć wpływ na decyzje RPP w II kwartale 2025 roku?

Należy jednak wziąć pod uwagę, że na poziom inflacji w 2025 r. mogą wpłynąć również inne czynniki, takie jak eskalacja działań wojennych w Ukrainie czy konflikty handlowe pomiędzy Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi. Niepewność w ww. kwestiach wzmacnia przejęcie urzędu prezydenta Stanów Zjednoczonych przez Donalda Trumpa. Nominacja Trumpa może spowodować również zmiany oczekiwań wobec Systemu Rezerwy Federalnej (FED) oraz ponowne zacieśnienie polityki monetarnej. Tym bardziej, iż Donald Trump w ostatnim czasie sugerował wyraźną niechęć wobec szefa FED.

Niepewność po stronie EBC i FED.

Porównując sytuację w Polsce, strefie euro i Stanach Zjednoczonych należy zaznaczyć, że Europejski Bank Centralny (EBC) oraz FED zdecydowały się rozpocząć cykl cięć stóp procentowych w 2024 r. EBC dokonał cięć trzykrotnie w br., zaś FED dwukrotnie. Obecnie poziom stopy depozytowej EBC wynosi 3,25%, a przedział stopy funduszy federalnych mieści się w zakresie 4.5% – 4.75%.

Tabela 1. Porównanie stóp procentowych NBP, EBC, FED w 2024 r.

NBP	01.01. – aktualnie	01.01. – aktualnie	01.01. – aktualnie
stopa referencyjna NBP	5,75%	5,75%	5,75%
EBC	12.06. – 17.09.	18.09. – 22.10.	23.10. – aktualnie
stopa depozytowa EBC	3,75%	3,50%	3,25%
FED	01.01. – 17.09.	18.09. – 06.11.	06.11. – aktualnie
przedział stopy funduszy federalnych	5,25% – 5-50%	4,75% – 5,00%	4,50% – 4,75%

Stopy procentowe zarówno EBC, jak i FED w dalszej perspektywie mogą spadać jednak wolniej niż zakładały przewidywania rynkowe. Isabel Schnabel, Członkini Zarządu EBC, wskazuje na konieczność stopniowego cięcia stóp procentowych oraz stwierdza – „przestrzegałabym przed posuwaniem się za daleko, czyli na terytorium akomodacyjne. Nie sądzę, że byłoby to właściwe z dzisiejszej perspektywy”. Dane dotyczące wzrostu płac negocjowanych w strefie euro w III kwartale 2024 r. o 5,4% r/r (w Niemczech 8,8% r/r) również studzą oczekiwania wobec szybkiego tempa kolejnych cięć.

W protokole z listopadowego posiedzenia Federalnego Komitetu Otwartego Rynku uwidacznia się ostrożne podejście do dalszych obniżek stóp procentowych. Porównywanie polityk monetarnych poszczególnych trzech banków centralnych ma charakter ogólny, choć determinujący wykonalność oczekiwań Ministerstwa Finansów w stosunku do decyzji RPP. Pierwszej możliwej obniżki stóp można spodziewać się na początku II lub III kwartału 2024 r. tj. po analizie skutków zmiany władzy w USA, która to z kolei może mieć wpływ na ceny surowców i sytuację w Ukrainie.

Rząd w sposób wyraźny, na łamach projektu ustawy budżetowej na 2025 rok wskazywał na potrzebę rozpoczęcia cyklu obniżek stóp przez RPP rozumianych jako warunek do realizacji ścieżki makroekonomicznej w 2025 roku i latach kolejnych. Realizacja ścieżki makroekonomicznej w kolejnych latach ma zasadnicze znaczenie dla wyjścia z EDP, gdyż oznacza wzrost po stronie dochodowej. Należy jednak pamiętać, iż wyjście z EDP oznacza również ograniczenie wydatków, co z kolei może wpłynąć na hamowanie wzrostu (poprzez wzrost cen a tym samym ograniczenie popytu) a więc i na utrzymanie wariantów bardziej konserwatywnych w zakresie polityki monetarnej.

Co to oznacza dla świata pracy? Podsumowanie.

Forum Związków Zawodowych w prezentowanych dotychczas ocenach i stanowiskach wskazywało, iż realizacja procesów konsolidacyjnych i zacieśniających ramy polityki fiskalnej może odbyć się w sposób nietransparentny.

Oczekiwania Ministerstwa Finansów w zakresie luzowania polityki monetarnej przez RPP mogą się nie zmaterializować, co będzie oznaczać dalsze cięcia wydatków i poszukiwanie nowych źródeł dochodów. To oznacza ryzyko dalszego mrożenia płac w sektorze publicznym i samorządowym, co z punktu widzenia FZZ będzie oznaczać wielowymiarowy, społeczno – systemowy kryzys.

W ocenie FZZ pierwsza połowa 2025 roku może spowodować zmianę warunków dla realizacji ścieżki makroekonomicznej, co w konsekwencji będzie oznaczać ryzyko ograniczenia wzrostu nakładów na rozwój szeroko rozumianych usług publicznych.

Kontynuacja wydatków na obronę narodową, rozumianych jako kontynuacja zakupu sprzętu i rozwój infrastruktury będzie traktowane jako priorytet i może mieć wpływ na utrzymanie planowanego tempa wzrostu, jednak pod warunkiem, iż przepisy i źródła finansowania inwestycji zostaną skierowane na rodzimy sektor MŚP, co stanowi niejako kluczowe oczekiwanie tegoż sektora wobec prezydencji Polski w UE.

Brak korelacji między cyklem obniżek stóp procentowych NBP, EBC i FED może pogłębić scenariusz, zgodnie z którym koszty kredytów dla polskich przedsiębiorców i konsumentów są wyższe niż w strefie euro i USA, co w rezultacie obniży konkurencyjność polskiej gospodarki.

Zwiększenie dostępności pieniądza wpłynęłoby korzystnie na inwestycje prywatne, których pobudzanie jest dodatkowo istotnym wyzwaniem w warunkach wszczęcia 26 lipca 2024 r. wobec Polski przez Radę Unii Europejskiej procedury nadmiernego deficytu. Zgodnie ze Strategią Zarządzania Długiem Sektora Finansów Publicznych w latach 2025-2028 narastanie relacji długu publicznego do PKB ma zostać zatrzymane w 2028 roku, co wymaga odpowiedniego dostosowania fiskalnego.

Zaburzenia realizacji ścieżki makroekonomicznej mogą wpłynąć na obniżenie tempa wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej, redukcje zatrudnienia, zmiany w strategiach rozwojowych firm (w szczególności energochłonnych).

Opracowali

Grzegorz Sikora

Izabela Koszczyńska

Europejski Bank Centralny obniżył stopy procentowe