9 grudnia 2024 r. w siedzibie Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego w Warszawie („CPS „Dialog”) odbyła się uroczystość z okazji Jubileuszu 30-lecia tej instytucji. CPS „Dialog” zostało powołane przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej 30 grudnia 1994 roku. Na mocy zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 grudnia 2009 r. Centrum przekształcono w jednostkę organizacyjną, podległą ówczesnemu Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej, finansowaną z budżetu państwa. Podstawową działalnością Centrum jest tworzenie warunków służących mediacji i doradztwu w zapobieganiu, łagodzeniu i rozwiązywaniu konfliktów społecznych oraz wspieranie instytucji porozumienia społecznego.
Forum Związków Zawodowych podczas uroczystości reprezentował p. Dariusz Trzcionka, Wiceprzewodniczący Forum Związków Zawodowych („FZZ”), Przewodniczący Porozumienia Związków Zawodowych „KADRA”.
Na początku uroczystości głos zabrał Pan profesor Jacek Męcina, który przypomniał początki Trójstronnej Komisji Społeczno-Gospodarczej, przekształconej później w Radę Dialogu Społecznego („RDS”). Profesor podkreślił, iż dialog społeczny, zwłaszcza w obecnych czasach, nie potrzebuje fasadowych ceremonii ani pustych deklaracji, lecz konkretnych działań. Wyraził stanowisko partnerów społecznych, którzy oczekują rzeczywistych konsultacji i rzetelnej współpracy ze stroną rządową. Zdaniem Profesora, brak realnych działań w zakresie konsultacji społecznych istotnie osłabia sens rozmów trójstronnych.
W dalszej części uroczystości Pan Dariusz Trzcionka odczytał list od Przewodniczącej FZZ p. Doroty Gardias skierowany do Dyrektor CPS „Dialog”, p. Iwony Zakrzewskiej. W liście wyrażono dumę z faktu, iż w Polsce od trzech dekad funkcjonuje instytucja, która wspiera rozwój trójstronnego dialogu społecznego. Podkreślono, że dialog społeczny to nie materialne dobro, lecz wynik postaw, gotowości do współpracy i dążenia do kompromisu w celu budowania społeczno-gospodarczej równowagi w Rzeczypospolitej.
„Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego było, jest i, wierzę, że pozostanie domem dla reprezentatywnych partnerów społecznych” – napisała w liście gratulacyjnym Przewodnicząca Gardias. Wyraziła również przekonanie, że Centrum nie tylko przetrwa, ale będzie zyskiwać na znaczeniu jako miejsce rzeczowej debaty o przyszłości kraju.
W swoim wystąpieniu p. Dariusz Trzcionka podkreślił również, że CPS „Dialog” jest przestrzenią, gdzie partnerzy społeczni mają szansę na prowadzenie prawdziwego dialogu, mimo różnic i sporów. Wspomniał o kluczowej roli zespołów i podzespołów problemowych RDS, które stanowią fundament w zakresie rozwiązywania najistotniejszych kwestii dla pracowników i pracodawców. Na zakończenie podziękował p. Dyrektor Iwonie Zakrzewskiej za lata owocnej współpracy z FZZ.
W uroczystości jubileuszowej uczestniczyli również przedstawiciele najwyższych władz państwowych, w tym p. minister Andrzej Dera z Kancelarii Prezydenta RP oraz p. minister Aleksandra Gajewska z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Obecni byli także liderzy związków zawodowych i organizacji pracodawców, którzy wspólnie podkreślali znaczenie dialogu społecznego jako podstawy demokratycznego ładu i rozwoju społeczno-gospodarczego Polski.
Jubileusz 30-lecia CPS „Dialog” był nie tylko okazją do podsumowań, ale również do refleksji nad wyzwaniami, jakie stoją przed partnerami społecznymi i instytucjami wspierającymi dialog w Polsce. Centrum odgrywa kluczową rolę w budowaniu mostów porozumienia i nadal pozostaje symbolem współpracy w duchu wzajemnego szacunku i odpowiedzialności.
Dziś, tj. 22 listopada odbyło się kolejne posiedzenie plenarne Rady Dialogu Społecznego. Co się wydarzyło?
Strona rządowa niezainteresowana rozmową z partnerami społecznymi
Przypomnijmy, że znacząca część Rady Ministrów stanowi reprezentację strony rządowej przy stole Rady Dialogu Społecznego. Mowa między innymi o Ministrze Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, Ministrze Finansów czy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji. Niestety, żaden z wyżej wymienionych nie zaszczycił reprezentatywnych partnerów społecznych swoją obecnością. A należy w tym miejscu wskazać, iż było to pierwsze posiedzenie Rady Dialogu Społecznego pod przewodnictwem NSZZ „Solidarność”.
Płaca minimalna zgodna z prawem europejskim
Jednym z punktów posiedzenia plenarnego Rady była dyskusja na temat implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. W imieniu Forum Związków Zawodowych, głos w dyskusji zabrał Pan Roman Michalski, Sekretarz RDS z ramienia FZZ i Wiceprzewodniczący Forum. Nasz przedstawiciel wyraził pozytywną opinię ws. faktu, iż dochodzi do implementacji dyrektywy, zwracając jednocześnie uwagę na optykę strony rządowej co do wpływu minimalnego wynagrodzenia za pracę na procesy gospodarcze oraz te zachodzące na rynku pracy. Jest to głos spójny z wyrażoną przez FZZ Oceną implementacji, z którą można się zapoznać na naszej stronie. Otóż, strona rządowa w OSR do projektu ustawy wskazuje, iż podwyższanie płacy minimalnej może doprowadzić do prób zastępowania człowieka maszyną. Ustawodawca ocenia wzrost minimalnego wynagrodzenia jako pośrednią zachętę do inwestycji w robotyzację i cyfryzację, z czym FZZ się nie zgadza. Rozbieżność optyki dotyczy również relacji płacy minimalnej do produktywności, o czym poniżej.
Zgodnie z badaniami OECD średnia produktywności w Polsce w latach 2016-2023 wyniosła 3,3%, zaś dla Niemiec tylko 0,1%. Dlaczego to jest ważne? Dlatego, że w latach 2016 – 2023 wysokość płacy minimalnej wzrosła z 1850 złotych brutto do 3600 złotych brutto, a więc o niespełna 95%. Co więcej, zgodnie z analizą banku PEKAO SA, tempo wzrostu produktywności w Polsce, pomimo kryzysu związanego z pandemią COVID – 19 nie doznało załamania, co zdarzyło się w krajach Europy Zachodniej. Tempo wzrostu minimalnego wynagrodzenia, a więc i średnich, godzinowych kosztów pracy po wielokroć stanowiło przedmiot sprzeciwu środowisk pracodawców. A jednak, średni spadek produktywności dla UE w 2020 roku wynosił 5,1%, a w Polsce 3,6%. Już w 2021 roku, zgodnie z danymi Eurostatu, Polska gospodarka wypełniała 66,3 proc. średniej unijnej w zakresie produktywności. Dane dla Niemiec to 122,4 proc. średniej unijnej. To oznacza, że w 2021 roku wypracowywaliśmy 54,1 procent niemieckiej normy. Czy to oznacza, że w uśrednionym ujęciu polski pracodawca płaci za godzinę 54,1% stawki pracownika niemieckiego? Z pomocą ponownie przychodzi Eurostat, który wskazuje, że w 2023 roku, w przedsiębiorstwach zatrudniających 9 lub więcej pracowników średni, godzinowy koszt pracy w Polsce wynosił 14,5 euro, a w Niemczech 41,3 euro. Mowa tu o 35% procentach tego, co zarabia się za Odrą. Można jedynie mniemać, że przedstawione przez Eurostat dane są jeszcze bardziej niekorzystne z punktu widzenia korelacji uśrednionych kosztów godzinowych za pracę, albowiem nie jest tajemnicą, że pracownicy w firmach zatrudniających mniej niż 9 pracowników zarabiają po prostu mniej, wykonując tą samą pracę.
Marszałek Sejmu RP deklaruje
Forum Związków Zawodowych od wielu lat wyraża potrzebę zmian w procesie konsultacyjnym, organizowanym przez Kancelarię Sejmu RP. Jeszcze w czasie rządów Zjednoczonej Prawicy, Przewodnicząca FZZ, Pani Dorota Gardias zwracała się do kolejnych Marszałków Sejmu RP – Pana Kuchcińskiego, a następnie Pani Witek z wnioskiem o rozwiązanie problemu omijania konsultacji z reprezentatywnymi partnerami społecznymi poprzez nadmierne stosowanie tzw. ścieżki poselskiej. Bez żadnej odpowiedzi. I w zasadzie taką samą konkluzją można byłoby podzielić się w kontekście dotychczasowej oceny otwartości na stronę społeczną obecnego Marszałka Sejmu RP, Pana Szymona Hołowni. Aż do dziś.
Wizyta Marszałka została odebrana jako akt woli do zacieśniania synergicznej współpracy, w szczególności, że jeszcze kilka miesięcy temu Marszałek przeprowadził ważne zmiany w Regulaminie Sejmu RP. Partnerzy społeczni dowiedzieli się o projekcie zmian z mediów. Forum wyraziło swoją opinię, choć jej treść nie została wzięta pod uwagę. Dlaczego? O gotowość do zmian, Marszałka Sejmu zapytała, zabierająca pierwszy w kolejności głos, przewodnicząca naszej centrali, Pani Dorota Gardias. Z ust Gardias padły trzy pytania:
Marszałek Sejmu RP odpowiada
Szymon Hołownia zadeklarował wolę do współpracy oraz zapowiedział, że spotka się z Prezydium RDS w celu poprawy standardów procesu konsultacyjnego. To dobra wiadomość!
Sanacja do odmrożenia
Warto wspomnieć, iż FZZ złożyło wniosek o rozpoczęcie prac w Zespole Problemowym ds. Prawa Pracy RDS, dotyczący zmian w przepisach odnoszących się do postępowania sanacyjnego. Jednakże, jego treść będzie omawiana podczas kolejnego posiedzenia Prezydium RDS.
W dniu 5 listopada br. odbyło się posiedzenie Zespołu Problemowego Rady Dialogu Społecznego ds. usług publicznych na którym związkowcy z Forum Związków Zawodowych i pozostałych dwóch reprezentatywnych central związkowych (NSZZ „Solidarność” oraz Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych) dyskutowali m.in. o 15-procentowej podwyżce dla pracowników państwowej sfery budżetowej (psb).
W tym samym czasie, przed siedzibą Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego zgromadziło się kilkuset działaczy zrzeszonych w trzech reprezentatywnych centralach związkowych: Forum Związków Zawodowych, NSZZ „Solidarność” oraz Ogólnopolskim Porozumieniu Związków Zawodowych. Podczas pikiety funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Więziennictwa, Państwowej Straży Pożarnej oraz pracownicy Krajowej Administracji Skarbowej domagali się wyższych płac dla sektora finansów publicznych. Wśród pikietujących znalazły się organizacje członkowskie FZZ: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Policjantów, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa oraz Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Funkcjonariuszy Straży Granicznej.
Pikieta służb mundurowych była m.in. konsekwencją nieuwzględnienia przez stronę rządową postulatów zawartych we wspólnym stanowisku ww. trzech central związkowych z dnia 15 lipca br.,w sprawie wysokości przyszłorocznej podwyżki w sferze budżetowej, w którym to strona związkowa domagała się conajmniej 15-procentowego wzrostu płac w 2025 roku. Rząd, wbrew postulatom strony pracowników – zaplanował waloryzację wynagrodzeń w psb na poziomie 5 proc.
Udział w pikiecie miał także na celu wzmocnienie stanowiska Podzespołu Problemowego ds. służb mundurowych Rady Dialogu Społecznego z dnia 4 października 2025 r. w sprawie wysokości waloryzacji wynagrodzeń funkcjonariuszy i pracowników służb mundurowych oraz zasad ustalania budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Finansów, Przewodniczącym ww. Zespołu jest Marcin Kolasa – Przewodniczący Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Straży Granicznej, Członek Prezydium FZZ.
Sławomir Koniuszy z NSZZ Policjantów zakomunikował, że pikietujący chcieliby, aby wartość dialogu społecznego była mierzona efektami, a nie liczbą odbytych spotkań.
W ww. stanowisku reprezentatywne centrale związkowe stwierdziły m.in., że „zaproponowany w ustawie budżetowej wzrost wynagrodzeń w sferze finansów publicznych nie może być uznany za wystarczający. Wzrost uposażeń o średnio 5% nie stanowi tak naprawdę podwyżki, a jedynie formę utrzymania siły nabywczej funkcjonariuszy i pracowników w związku z postępującą inflacją. Niniejszym podzespół podtrzymuje postulat wszystkich central związkowych podniesienia podwyżek dla pracowników i funkcjonariuszy działających w sferze finansów publicznych w wysokości co najmniej 15%”.
FZZ w Ocenie projektu ustawy budżetowej na rok 2025 wskazało na daleko idące, negatywne konsekwencje waloryzacji średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w psb na poziomie zaproponowanym przez stronę rządową.
Z kolei Sławomir Koniuszy z NSZZ Policjantów w trakcie pikiety stwierdził m.in. że problemem kryzysu kadrowego jest niedostosowanie uposażeń funkcjonariuszy do rynku pracy, na którym znajduje się mnóstwo ofert, które są tak samo albo lepiej płatne, a oferowana praca nie niesie takiego ryzyka jakie ponoszą funkcjonariusze służb mundurowych.
Ponadto, Podzespół RDS ds. służb mundurowych zaproponował również zmianę budżetowania służb podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwu Sprawiedliwości i Ministerstwu Finansów w sposób analogiczny do budżetowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, tj. ze wskazaniem budżetu jako procentowej części PKB. Rozwiązanie takie zapewniłoby większą stabilność w zakresie finansowania działalności poszczególnych formacji oraz bardziej dynamiczny wzrost wynagrodzeń.
W dniu 21 października br. w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” odbyło się posiedzenie Prezydium i posiedzenie Plenarne Rady Dialogu Społecznego.
Podczas posiedzenia Prezydium Rady Dialogu Społecznego Minister Finansów, Pan Andrzej Domański przedstawił partnerom społecznym informację dotyczącą Ustawy o Radzie Fiskalnej. Poinformował partnerów społecznych, że Rada Fiskalna zacznie działać od 2026 r., a jej zadaniem będzie opiniowanie najważniejszych dokumentów budżetowych, w tym pod kątem zgodności z regułami fiskalnymi, a także roczne i wieloletnie prognozy makroekonomiczne. Rada zajmie się też m.in. średniookresowymi planami budżetowo-strukturalnymi i opiniowaniem zgodności ustawy budżetowej oraz średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi. W zakres jej obowiązków wejdzie też ocena spójności i efektywności krajowych ram budżetowych. Rada będzie działać w siedmioosobowym składzie. Po jednym członku wskazywać będzie: Prezydent RP, kolegium NIK, sejmowa komisja właściwą do spraw budżetu, Minister Finansów, organizacje związkowe, organizacje pracodawców oraz samorządy. Pan Minister Domański podkreślił tym samym, iż dwóch spośród siedmiu członków Rady Fiskalnej wyznaczać będą reprezentatywni partnerzy społeczni.
Następnie, Prezydium RDS zdecydowało o skierowaniu do głosowania korespondencyjnego trzech uchwał: Uchwały nr 71 RDS w sprawie zatwierdzenia projektu planu finansowego Biura Rady na 2025 r., Uchwały nr 131 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego w sprawie zaliczenia okresów krwiodawstwa do pracy górniczej i Uchwały nr 132 strony pracowników i strony pracodawców RDS w sprawie podjęcia prac nad nowelizacją ustawy o emeryturach pomostowych.
Porządek obrad posiedzenia Plenarnego RDS obejmował dyskusję o sytuacji w Poczcie Polskiej S.A.
W posiedzeniu RDS uczestniczyli przedstawiciele Forum Związków Zawodowych: Przewodnicząca FZZ, Wiceprzewodnicząca Rady Dialogu Społecznego p. Dorota Gardias oraz członkowie RDS z ramienia FZZ: P. Jan Przywoźny, P. Rafał Jankowski, P. Krzysztof Kisielewski i P. Marek Mnich. Sytuację w Poczcie Polskiej S.A. z ramienia FZZ referował Pan Mieczysław Knopik – Sekretarz Branży Łączności Forum Związków Zawodowych. W spotkaniu brała udział również Pani Małgorzata Domańska – Przewodnicząca Branży Łączności Forum Związków Zawodowych. Spotkaniu przewodniczyła P. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk – Przewodnicząca Rady Dialogu Społecznego, Ministra Pracy Rodziny i Polityki Społecznej.
Forum Związków Zawodowych podczas dyskusji o sytuacji w Poczcie Polskiej S,A. reprezentował Pan Mieczysław Knopik – Sekretarz Branży Łączności Forum Związków Zawodowych. Pan Knopik powiedział, że brak dialogu przy podejmowaniu decyzji dotyczących Poczty Polskiej S.A. miał poważne konsekwencje, zarówno dla pracowników, jak i dla samej spółki. Przedstawiciel FZZ dodał, że Poczta Polska to przede wszystkim tradycja, a nie tylko biznes. Poczta Polska od 1946 roku, już w ramach przysposobienia wojskowego, odgrywała bardzo ważną rolę w społeczeństwie polskim. Zdaniem reprezentanta FZZ, Zarząd Polski Polskiej nie korzystał z doświadczeń pracowników Poczty Polskiej S.A., a to oni mają największe doświadczenie praktyczne, które mogło pomóc w rozwiązywaniu problemów spółki. Dodał, iż zakres problemów spółki jest rozległy, a w poszczególnych województwach występują różnego rodzaje problemy. Niekorzystanie z doświadczeń praktyków i brak dialogu z nimi jest czymś absolutnie niezrozumiałym. Pan Knopik zaapelował do Zarządu Poczty Polskiej S.A. o korzystanie z rad i doświadczeń działaczy związkowych. Powiedział, że pocztowcy przyszli na posiedzenie plenarne po to, aby walczyć o swoje miejsca pracy, a nie partykularne interesy. Dodał, że „jako związki zawodowe chcielibyśmy być postrzegani jako partnerzy, a nie jako zło konieczne, które funkcjonuje dzięki ustawie„.
Przewodnicząca Forum Związków Zawodowych, Pani Dorota Gardias zapytała Prezesa Spółki Poczta Polska S.A. czy metodą wartościowania stanowisk pracy w spółce Poczta Polska S.A. jest metoda UMEWAP 2000. Dodała, że wartościowanie stanowisk pracy tą metodą, w spółce wielobranżowej jest czasochłonne (trwa ponad rok). Zapytała o dalsze postępowanie Zarządu w zakresie wartościowania stanowisk pracy i wypowiadania układów zbiorowych pracy w spółce. Dodała, że nie będzie możliwe wartościowanie stanowisk pracy tą metodą w czasookresie półrocznym w wielobranżowej firmie.
Następne posiedzenie plenarne zaplanowane jest na listopad br.
