Co dalej z polityką socjalną i prorodzinną? Dyskusja o polityce społecznej podczas posiedzenia zespołu problemowego RDS ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych

W dniu 28 maja 2024 r. odbyło się posiedzenie Zespołu problemowego Rady Dialogu Społecznego ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych, z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej i Ministerstwa Finansów oraz stałych członków i stałych ekspertów Zespołu.

W pierwszej części posiedzenia Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej, p. Sebastian Gajewski przedstawił informację na temat propozycji weryfikacji kwot kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń z pomocy społecznej od 1 stycznia 2025 r. 

Propozycja strony rządowej przedstawia się następująco: a) dla osoby samotnie gospodarującej: 1,010 zł (obecnie 776 zł – jest to wzrost o 30%, tj. o 234 zł ), b) dla osoby w rodzinie: 823 zł (obecnie 600 zł – jest to wzrost o 37%, tj. o 223 zł). Jednocześnie, strona rządowa poinformowała, że od 1 stycznia 2025 r. podwyższone zostaną: a) kwota stanowiąca podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej – z 1,837 zł do 2,066 zł (jest to wzrost o 12 %) oraz b) minimalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy – z 721 zł do 950 zł (jest to wzrost o 32 %).

Przedstawiciele związków zawodowych zaapelowali do strony rządowej aby pilnie poinformowała członków Zespołu czy MPRiPS, poza procesem regulowanym przez Ustawę o Pomocy Społecznej oraz rozporządzeniem dotyczącym progu interwencji socjalnej prowadzi prognozy na przyszłość (na 3 kolejne lata) dotyczące minimum egzystencji w latach przyszłych i ewentualnej potrzeby zwiększania kryterium dochodowego. 

Przedstawiciele strony pracodawców pytali z kolei o całościowy koszt obsługi systemu świadczeń  z pomocy społecznej i o plany reformy w związku z wysokimi kosztami obsługo systemu.

Pan Minister Sebastian Gajewski poinformował, że w MPRIPS trwają obecnie prace nad założeniami reformy, która w sposób transparentny i sprawiedliwy określi zasady weryfikacji kryteriów dochodowych z pomocy społecznej. Po pierwsze, reforma ta miałaby na celu dookreślenie terminy w których weryfikacja miałaby być przeprowadzona oraz precyzowałaby czynniki, które są uwzględniane przy określaniu kryteriów dochodowych oraz okoliczności, które brane są pod uwagę przy badaniu progu interwencji socjalnej. Związki zawodowe pytały o datę przedłożenia reformy ale Pan Minister nie udzielił odpowiedzi na to pytanie.

Związki zawodowe poinformowały, że oczekują pilnego przedstawienia przez stronę rządową założeń ww. reformy. Strony zgodziły się co do tego, że zweryfikowane kwoty kryteriów dochodowych  uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej powinny zostać waloryzowane co najmniej o skumulowaną prognozowaną inflację na kolejne 3 lata za lata 2025, 2026 i 2027 (łącznie 9,9%).

W drugiej części posiedzenia Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej, Podsekretarz Stanu p. Sebastian Gajewski przedstawił informację na temat propozycji zmiany wysokości kryteriów dochodowych i kwot świadczeń  zawartych w Ustawie o świadczeniach rodzinnych z wyłączeniem wysokości świadczenia pielęgnacyjnego oraz kwoty zasiłku na opiekuna.

Pan Minister Sebastian Gajewski poinformował, iż mając na uwadze sposób realizacji, charakter i grupę docelową zasiłków rodzinnych celowe jest przeprowadzenie gruntownej reformy tego obszaru świadczeń rodzinnych, która służyć będzie m.in. uproszczeniu we wnioskowaniu, procesie ich obsługi, jak również strukturze dodatków do zasiłku rodzinnego w kontekście innych świadczeń rodzinnych. Reformę tę przygotuje MPRiPS, a konkretnie Minister Aleksandra Gajewska. Pan Minister powiedział, że przyjmując zamiar przeprowadzenia gruntownej reformy strona rządowa zaproponowała pozostawienie kwot świadczeń i kwot kryteriów uprawniających do świadczeń rodzinnych na dotychczasowym poziomie czyli: 

Wysokości kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego od 1 listopada 2024 r. będą wynosiły: kryterium dochodowe ogólne – 674 zł, kryterium dochodowe dla rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym – 764 zł, a wartość kryterium dochodowego uprawniającego do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka od 1 listopada 2024 r. będzie wynosiła 1, 922 zł. 

Kwoty świadczeń rodzinnych pozostaną na tym samym poziomie i od 1 listopada 2024 r. wynosiły będą: zasiłek rodzinny na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia – 95 zł, zasiłek rodzinny na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia – 124 zł, zasiłek rodzinny na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia – 135 zł, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka – 1, 000 zł.

W części posiedzenia poświęconej stanowiskom organizacji, p. Jan Polaczek (FZZ) powiedział, że polityka społeczna jest wciąż za mało inkluzywna i z powodu niezmienionego poziomu kryteriów dochodowych (świadczenia rodzinne) nie idzie we właściwym kierunku, gdyż nie podąża za inflacją. Podał przykład świadczenia 500+, którego przyczyną waloryzacji była właśnie inflacja. Zapytał, dlaczego skoro można było waloryzować kwotę z programu 500+, którego głównym skutkiem była stymulacja spożycia prywatnego i skoro Rząd był w stanie wydać na rewaloryzację 500+ kwotę 65 miliardów złotych – dlaczego problemem jest waloryzacja świadczeń na pomoc społeczną?

W ostatniej części posiedzenia dyskutowano o ewentualnej możliwości wypracowania wspólnego stanowiska strony pracodawców oraz strony związkowej Zespołu. 

Ustalono, iż do dnia 5 czerwca br. strona związkowa wypracuje projekt stanowiska w dwóch kwestiach: zmiany kwot kryteriów dochodowych wynikających z Ustawy o pomocy społecznej oraz zmiany wysokości kryteriów dochodowych i kwot świadczeń zawartych w Ustawie o świadczeniach rodzinnych. Do dnia 7 czerwca br. strona pracodawców ustosunkuje się do tych propozycji. Ewentualne wspólne stanowisko poddane zostanie głosowaniu obiegowemu.

Następne posiedzenie zespołu zaplanowano w połowie czerwca br.

fot. Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog”