Posiedzenia Zespołu Problemowego RDS ds. ubezpieczeń społecznych

W dniu 11 lutego 2020 r. w CPS „Dialog” w Warszawie odbyło się pierwsze w tym roku posiedzenie Zespołu Problemowego Rady Dialogu Społecznego ds. ubezpieczeń społecznych. Posiedzenie otworzył n owy przewodniczący zespołu z ramienia Forum Związków Zawodowych wiceprzewodniczący Forum Waldemar Lutkowski. Z ramienia Forum w posiedzeniu uczestniczył także Józef Ryl i Krzysztof Małecki. Nieobecna podczas posiedzenia była ze strony pracowników przedstawiciele NSZZ Solidarność. Stronie rządowej po raz pierwszy przewodniczył wiceminister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed. W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele CIOP i ZUS.

Zespół rozpatrzył dwa punkty porządku obrad:

1. Przyjęcie ramowego harmonogramu prac Zespołu problemowego ds. ubezpieczeń społecznych na 2020 rok.

2. Analiza, dyskusja oraz rekomendacja zmian w ustawie o emeryturach pomostowych w zakresie przepisów dotyczących nabycia prawa do emerytury pomostowej i rekompensaty.

W sprawie przyjęcia programu pracy zespołu na 2020 rok strony dialogu przesłały swoje propozycje tematów. Forum Związków Zawodowych zgłosiło następujące tematy:

1. Ocena funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce.

2. Zasady waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych.

3. Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne.

4. Uchylenie wygaszania emerytur pomostowych.

5. Przegląd systemu emerytur pomostowych:

– wg definicji pracy wykonywanej w warunkach szczególnych oraz o szczególnym

charakterze,

– weryfikacja występujących stanowisk, na których wykonywana jest praca w warunkach

szczególnych oraz o szczególnym charakterze,

– świadczenie pracy na podstawie umów cywilno-prawnych i pobieranie emerytury

pomostowej

6. Zmiana zasad funkcjonowania PPE.

Strona rządowa natomiast zgłosiła tematy:

1. Podleganie ubezpieczeniom społecznym. Nowe zasady opłacania składek dla osób

prowadzących działalność gospodarczą. Zbiegi tytułów ubezpieczenia.

2. Warunki nabywania prawa do emerytury. Czy wiek emerytalny powinien być jedynym

warunkiem do uzyskania prawa do emerytury. Emerytury groszowe.

3. Adekwatność emerytury do zaewidencjonowanego kapitału składkowego, a waloryzacja

świadczeń. Model waloryzacji świadczeń. Wysokość emerytury – wzrost liczby świadczeniobiorców otrzymujących niskie i najniższe świadczenia.

4. Szczególne warunki nabywania prawa do emerytury m. in. emerytury pomostowe.

Strona pracodawców wnosiła o zajęcie się sprawami związanymi z OFE, PPK. Przewodniczący Waldemar Lutkowski poinformował o uchwale RDS ws. planu pracy Rady na 2020 rok, w którym znalazł się temat: ocena systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce i propozycje zmian. Członkowie zespołu zgodzili się na procedowanie powyższych tematów, a propozycja szczegółowego harmonogramu zostanie zaproponowana na marcowym posiedzeniu zespołu.

Drugi temat związany z ustawą o emeryturach pomostowych koncentrował się na wygaszającym charakterze świadczenia i problemami związanymi z rozwiązaniem umowy o pracę starających się o świadczenie – art. 4 pkt 5 i 7 ustawy.

Krzysztof Małecki z FZZ potwierdził stanowisko centrali o konieczności zmian zapisu art. 4 pkt 5, ażeby osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze zatrudnieni po dniu 1 stycznia 1999 r. mieli prawo do emerytury pomostowej. Z tym stanowiskiem związany jest także zeszłoroczny wniosek Forum do RDS o sporządzenie ekspertyzy ws. pracy kierowców i motorniczych w transporcie publicznym zatrudnionych po 1 stycznia 1999 r. pt. „Ocena wpływu pracy kierujących pojazdami komunikacji miejskiej na ich stan zdrowia i bezpieczeństwo w transporcie publicznym”. Pomimo poprawy warunków pracy związane np. z zakupem nowoczesnego taboru transportowego, rozwój cywilizacyjny i wzrost zdarzeń niebezpiecznych na drogach powoduje pogorszenie warunków pracy w tej branży. Dlatego ta ekspertyza powinna być wstępem do dyskusji o stronie podmiotowej ustawy pomostowej. OPZZ wskazał na zeszłoroczną dyskusję o włączeniu strażników miejskich w zakres regulacji tej ustawy.

Następnie Krzysztof Małecki z FZZ wskazał na problemy występujące w procesie przyznawania emerytury pomostowej, podczas którego wnioskodawcy otrzymują z ZUS decyzje odmowne, w których jako powód wskazuje się brak rozwiązania umowy o pracę. Po rozwiązaniu umowy wnioskujący otrzymuje nierzadko po długim okresie decyzje o niespełnieniu innych warunków z art. 4 ustawy np. braku stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Przykłady takich decyzji z ostatniego okresu omówił przewodniczący Zespołu Waldemar Lutkowski. Wiceminister Stanisław Szwed wskazał na pisma członka Zarządu ZUS ds. świadczeń z 13 stycznia 2020 roku, które potwierdziło i przypomniało procedurę z 2011 roku mówiącą o konieczności wskazywania w decyzjach czy są spełnione wszystkie warunki do uzyskania emerytury pomostowej, ażeby wnoszący ponownie o przyznanie świadczenia po rozwiązaniu stosunku pracy miał pewność, że ZUS przyzna mu świadczenie.

Jako ostatnie zagadnienie Krzysztof Małecki z FZZ podniósł wykonywanie pracy przez osoby pobierające emeryturę pomostową na podstawie umów cywilno-prawnych w warunkach szkodliwych. Związane to jest z kwestią zawieszalności świadczenia.

Strona rządowa podtrzymuje swoje stanowisko co do wygaszalności emerytur pomostowych. Ewentualna zmiana stanowiska w tym zakresie jest możliwe pod warunkiem wspólnego stanowiska strony pracowników i pracodawców. Podobne stanowisko rząd zajmuje w sprawie konieczności rozwiązania stosunku pracy, jako warunku koniecznego do nabycia świadczenia pomostowego. Przedstawiciele CIOP podkreślili konieczność weryfikacji zawodów objętych ustawą w szczególności tych związanych z pracą w szczególnych warunkach. Wiele z nich się zdezaktualizowało, natomiast większy problem jest z pracami o szczególnym charakterze np. pilot samolotu, gdzie na końcu jest człowiek, który ponosi odpowiedzialność za zdrowie i życie innych ludzi. Przedstawiciel Związku Zawodowego Emerytów i Rencistów, w odpowiedzi na wypowiedź przedstawiciela pracodawców o zbyt mały stażu pracy kobiet w stosunku do pobieranych świadczeń, podkreśliła, że nie chodzi o wiek emerytalny kobiet, tylko o fakt zwalniania kobiet przez pracodawców i wywierania na nie presji wcześniejszego zakończenia pracy i ustąpienia młodym pracownikom.

Przewodniczący Zespołu poprosił o zgłaszanie propozycji zmian zapisu art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych oraz ogłosił, że następne posiedzenie Zespołu planowane jest w okresie 10-20 marca 2020 r.

Sporządził: Krzysztof Małecki