113. Międzynarodowa Konferencja Pracy w Genewie

W 113. Międzynarodowej Konferencji Pracy, która odbywa się w dniach 2-13 czerwca 2025 r. w Genewie, uczestniczą przedstawiciele Forum Związków Zawodowych – członek Prezydium Rafał Jankowski i członek Zarządu Głównego Krzysztof Małecki. Rafał Jankowski pracuje w Komitecie stosowania międzynarodowych standardów pracy do 2025 roku – CAN, natomiast Krzysztof Małecki w Komitecie Normalizacyjnym Godnej pracy w gospodarce platformowej – CNP.

W dniu 2 czerwca 2025 r. Dyrektor generalny Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), Gilbert F. Houngbo, otworzył 113. Międzynarodową Konferencję Pracy, potwierdzając „strategiczne znaczenie mandatu MOP” w świecie pracy przechodzącym głęboką transformację. „Normatywny mandat MOP jest bardziej istotny niż kiedykolwiek” – podkreślił Houngbo w swoim przemówieniu otwierającym. „Obejmuje to nie tylko opracowywanie, wdrażanie i nadzór nad międzynarodowymi standardami pracy, ale także pilną potrzebę zapewnienia równych warunków działania w coraz bardziej wzajemnie powiązanej i szybko zmieniającej się gospodarce światowej”.

Dyrektor Generalny podkreślił również rolę Organizacji w promowaniu sprawiedliwości społecznej poprzez zintegrowane polityki. „Możemy i musimy działać z determinacją i konsekwencją, aby promować sprawiedliwość społeczną poprzez lepszą równowagę między wymiarem gospodarczym, społecznym i środowiskowym”. Houngbo przyznał, że wielostronne instytucje, takie jak MOP, stoją w obliczu okresu głębokich zmian. Przyznając się do niepewności co do przyszłości multilateralizmu, ostrzegł przed nostalgią za wyidealizowaną przeszłością. Możemy i musimy działać z determinacją i konsekwencją, aby promować sprawiedliwość społeczną poprzez lepszą równowagę między wymiarem gospodarczym, społecznym i środowiskowym.

Gilbert F. Houngbo, Dyrektor Generalny MOP powiedział także: „Zamiast tego musimy pozostać mocno skoncentrowani na wyjątkowym celu MOP określonym w jej konstytucji oraz na trwałym wkładzie, jaki wniosła na całym świecie. Jako instytucja musimy mieć odwagę, pokorę, umiejętność słuchania i dostosowywania się, a także dalekowzroczność, aby zdecydowanie patrzeć w przyszłość. W tym kontekście potrzebna jest reforma – reforma dla większej skuteczności, ale także dla większej efektywności”.

Houngbo podkreślił również, że wolniejszy globalny wzrost gospodarczy i rosnące napięcia handlowe wywierają presję na tworzenie miejsc pracy. Podkreślił, że „zatrudnienie nie jest biernym wynikiem wzrostu gospodarczego – musi być jego aktywną częścią”, wzywając do silniejszych powiązań między tworzeniem miejsc pracy, ochroną pracowników i demokratycznym rozwojem sprzyjającym włączeniu społecznemu.

Doroczna konferencja MOP gromadzi delegatów pracowników, pracodawców i rządów ze 187 państw członkowskich MOP w celu omówienia szerokiego zakresu kwestii, które mają długoterminowy wpływ na świat pracy. W agendzie znajdują się m.in.:

• Zagrożenia biologiczne w miejscu pracy – drugie omówienie proponowanych norm.
• Godna praca w gospodarce platformowej – pierwsza dyskusja o standardach.
• Projekt Programu i Budżetu na lata 2026–27 – przegląd proponowanych wydatków, składek i sprawozdań finansowych.
• Przejście do formalności i godnej pracy – ogólna dyskusja na temat innowacyjnych podejść.
• Stosowanie międzynarodowych standardów pracy do 2025 r. – Informacje i sprawozdania na temat stosowania konwencji i zaleceń.
• Szczyt Rozwoju Społecznego 2025 – trójstronny wkład w wkład MOP.
• Konwencja o pracy na morzu – zatwierdzenie poprawek do Kodeksu MLC z 2025 r.

W czwartek 12 czerwca 2025 r. odbędzie się drugie doroczne forum Globalnej Koalicji na rzecz Sprawiedliwości Społecznej, które zgromadzi partnerów koalicji i akredytowane delegacje trójstronne MOP uczestniczące w konferencji. W pierwszym dniu konferencji na przewodniczącego konferencji wybrano Edgara Moyo, Ministra Służby Publicznej, Pracy i Opieki Społecznej Zimbabwe. Konferencja wybrała również na wiceprzewodniczących Juana Castillo, ministra pracy i zabezpieczenia społecznego Urugwaju (rządy), Hamidou Diopa (pracodawcy) z Senegalu i Hédię Arfaoui(pracownicy) z Tunezji.

Komitet stosowania norm zajmuje się m. in. łamaniem konwencji MOP w działalności związkowej, a takie miały miejsce w ostatnich latach w takich państwach jak: Białoruś, Gruzja, Nyanmar i in. Polska delegacja związkowa aktywnie uczestniczy w wydarzeniach związanych z prześladowaniem, torturowaniem i więzieniem działaczy związkowych w Białorusi. W dniu 4 czerwca 2025 r. w Przedstawicielstwie Misji RP w Genewie odbyło się spotkanie delegatów 4 państw: Francji, Holandii, Niemiec i Polski w sprawie łamania konwencji MOP przez reżim Łukaszenki w Białorusi. Prelegenci wskazywali na przypadki prześladowania działaczy związkowych w tym kraju i trwające bez przerwy aresztowania. Obecni na spotkaniu członkowie delegacji polskiej ze strony związków zawodowych i pracodawców wyrazili poparcie dla słusznych skarg związkowców z Białorusi. Czynne poparcie zostało także udzielone następnego dnia na Placu Narodów w Genewie podczas manifestacji dla związkowców z Białorusi. W dniu 7 czerwca 2025 r. na Komitecie standardów, polski delegat związków zawodowych Ewa Kędzior wyraziła oficjalne poparcie postulatów zaprzestania łamania międzynarodowych standardów MOP przez reżim Łukaszenki.       

Komitet Normalizacyjny Godnej pracy w gospodarce platformowej pracuje nad Raportem MOP „Realizacja godnej pracy w gospodarce platformowej”, który przedstawia zestaw propozycji konkluzji, które mają stanowić podstawę do dalszych prac Międzynarodowej Organizacji Pracy nad regulacjami dotyczącymi pracy na platformach cyfrowych. Kluczowymi elementami raportu są:

• Klasyfikacja pracowników – konieczność jasnego określenia statusu osób pracujących na platformach, aby zapewnić im odpowiednie prawa i ochronę.
• Warunki pracy – wprowadzenie minimalnych standardów dotyczących wynagrodzenia, zabezpieczeń społecznych i prawa do negocjacji zbiorowych.
• Odpowiedzialność platform – określenie obowiązków platform cyfrowych wobec pracowników, w tym zapewnienie przejrzystości algorytmów i mechanizmów oceny.
• Dostęp do ochrony socjalnej – zapewnienie pracownikom platformowym dostępu do ubezpieczeń zdrowotnych, emerytalnych i innych świadczeń.
• Negocjacje zbiorowe – uznanie prawa pracowników platformowych do organizowania się i negocjowania warunków pracy.
• Międzynarodowa współpraca – stworzenie globalnych standardów regulujących pracę na platformach, aby uniknąć nierówności między krajami.

Przykłady firm i platform, które działają w ramach gospodarki platformowej:

• Uber, Lyft, Bolt: Platformy oferujące usługi transportowe.
• DoorDash, Wolt, Glovo: Platformy dostarczające posiłki.
• Mechanical Turk, Upwork: Platformy umożliwiające świadczenie usług freelancingowych online.
• Rover.com: Platforma oferująca usługi opieki nad zwierzętami. 

W toku dotychczasowych prac komitetu delegaci wypracowali następujące zagadnienia:

– standardy pracowników platformowych określone zostaną w konwencji i zaleceniach MOP,

– definicję cyfrowej gospodarki platformowej – jej zakres podmiotowy i przedmiotowy.

Delegacja polska aktywnie uczestniczy w pracach komitetu, chociaż obowiązuje od 1 grudnia 2024 r. Dyrektywa Rady Unii Europejskiej z dnia 14 października 2024 r. 2024/2831 w sprawie pracy platformowej i która w ciągu 2 lat powinna zostać wdrożona we wszystkich krajach członkowskich UE. W 2022 roku w gospodarce platformowej w Unii Europejskiej pracowało ponad 28 mln. osób, a w 2025 roku liczba osób osiągnie 43 mln.

W dniu 4 czerwca 2025 r. delegacja polska uczestniczyła w spotkaniu z autorem raportu nt. sztucznej inteligencji AI – pracownikiem naukowym w MOP w Genewie Pawłem Gmyrkiem. Dyskusja naszej delegacji koncentrowała się na statystyce raportu w kontekście zmian demograficznych w naszym kraju i jednym z najniższych na świecie wskaźników dzietności za 2024 rok – jedynie Korea południowa posiada niższy wskaźnik. Podcast MOP Future of Work, nagrany na żywo podczas 113. Międzynarodowej Konferencji Pracy w Genewie, skoncentrował się na zagadnieniu w jaki sposób cyfryzacja i sztuczna inteligencja zmieniają świat pracy.

Wskazano na to, w jaki sposób sztuczna inteligencja może być siłą napędową w świecie pracy, na przykład poprzez zwiększenie ochrony i bezpieczeństwa pracowników w miejscu pracy. Jednocześnie bierze się pod uwagę zagrożenia, jakie może nieść ze sobą sztuczna inteligencja, w tym potencjał pogłębienia przepaści cyfrowej. Goście dzielili się zaleceniami politycznymi i spostrzeżeniami na temat roli MOP w promowaniu transformacji cyfrowej sprzyjającej włączeniu społecznemu, dbając o to, aby nikt nie został pominięty.

https://www.ilo.org/

Sporządził: Krzysztof Małecki – FZZ