Luka CIT a globalny podatek minimalny
Podatek dochodowy od osób prawnych obowiązuje w Polsce od 1989 r. Obecnie Podatek CIT (Corporate Income TAX) reguluje ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, która była wielokrotnie na przestrzeni lat nowelizowana.
Podatek dochodowy od osób prawnych obok podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego stanowi bardzo istotne źródło dochodów budżetowych. W roku 2023 zgodnie ze sprawozdaniem rocznym z wykonania budżetu państwa, wpływy z podatku CIT wyniosły 67,89 mld zł
LUKA CIT jest to różnica pomiędzy wpływami należnymi a faktycznymi do budżetu państwa z tytułu podatku CIT. Według raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2022 r. pn. „Luka CIT w Polsce”, w latach 2019-2020 wynosiła ona około 30% teoretycznych dochodów z tego podatku, co oznacza uszczuplenie budżetu państwa o 20-30 mld złotych rocznie. Dla zobrazowania znaczenia ww. kwoty można wskazać, że Narodowy Fundusz Zdrowia w 2023 r. na koszty świadczeń opieki zdrowotnej przeznaczył 156 mld zł (Roczne sprawozdanie z wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2023 rok).
Według wyżej wymienionego raportu „rosnącą część luki CIT w Polsce stanowią transfery zysków za granicę przez międzynarodowe korporacje. Zjawisko to obserwujemy nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach”. Stąd Rada Unii Europejskiej 14 grudnia 2022 r. przyjęła dyrektywę nr 2022/2523 w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej.
Unijna dyrektywa nr 2022/2523 wprowadziła globalny podatek minimalny, który ma być gwarancją, że największe międzynarodowe firmy będą płaciły efektywny podatek dochodowy na poziomie 15%.
Zgodnie założeniami przepisy unijnej dyrektywy miały zostać wdrożone do polskiego porządku prawnego do końca 2023 r., jednak dopiero 6 listopada 2024 r. Sejm uchwalił ustawę o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych implementującą ww. dyrektywę, następnie 15 listopada Prezydent RP ją podpisał, zaś 1 stycznia 2025 r. ustawa wejdzie w życie.
Szczegółowe informacje i wyjaśnienia związane z podatkiem wyrównawczym znajdują się m.in. w materiale przygotowanym przez EY – Polska: podatek wyrównawczy w pytaniach i odpowiedziach.
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy implementującej ww. dyrektywę nowe prawo będzie rozwiązywało problem rywalizacji pomiędzy państwami o jak najniższe stawki podatkowe, a także problem nadmiernej i szkodliwej optymalizacji podatkowej.