FZZ zgłosiło uwagi do projektu nowelizacji ustawy o układach zbiorowych pracy podczas posiedzenia sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Czy rząd wziął je pod uwagę?

W dniu 7 października 2025 r. w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej odbyło się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, poświęcone rozpatrzeniu rządowego projektu ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (druk nr 1627). 

Posiedzeniu przewodniczyła Pani Katarzyna Ueberhan, Przewodnicząca Komisji. Na pytania dotyczące poszczególnych przepisów ustawy odpowiadał Pan Sebastian Gajewski, Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Pani Agata Oklińska – Dyrektor Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. 

W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Forum Związków Zawodowych Pani Zofia Czyż, Wiceprzewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, Członkini Prezydium FZZ i Pan Jan Polaczek – Specjalista ds. dialogu społecznego w Forum Związków Zawodowych. 

Forum Związków Zawodowych zaprezentowało stanowisko popierające generalny kierunek prac nad ustawą, wskazując jednocześnie na szereg zastrzeżeń, w szczególności dotyczących ograniczenia możliwości negocjacji płacowych w sektorze publicznym oraz zakresu podmiotowego wyłączeń spod ustawy. 

Główne uwagi FZZ zgłoszone podczas procesu konsultacyjnego to:

1. Art. 7 ust. 3 projektu ustawy dotyczący ograniczeń finansowych w sektorze publicznym

FZZ wyraziło sprzeciw wobec przepisu (art. 4 ust. 5 projektu ustawy) ograniczającego zawieranie układów dla pracowników w państwowych i samorządowych jednostkach sektora finansów publicznych do wysokości środków finansowych będących w ich dyspozycji. Zdaniem FZZ, zapis ten w istotny sposób ogranicza możliwości prowadzenia rokowań nad zawarciem układu zbiorowego pracy po stronie organizacji związkowych. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

• Art. 7 ust. 1 projektu ustawy dotyczący katalogu wyłączeń podmiotowych

 FZZ wskazało na potrzebę rozszerzenia katalogu podmiotów objętych układami zbiorowymi, ponieważ art. 4 ust. 4 projektu ustawy wyklucza z możliwości zawarcia układu m.in. pracowników urzędów państwowych i samorządowych, sędziów, asesorów sądowych 

i prokuratorów. FZZ postulowało, aby w odniesieniu do tych pracowników dopuszczono możliwość zawierania ponadzakładowych układów zbiorowych pracy, negocjowanych na przykład w ramach Rady Dialogu Społecznego. Postulat FZZ nie został uwzględniony. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie i uznała ten zapis za zgodny z konstytucyjnym porządkiem prawnym.

3. Art. 12 ust. 2 projektu ustawy dotyczący tajemnicy przedsiębiorstwa

FZZ zaproponowało doprecyzowanie trybu ustalania tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 7 ust. 3 projektu). W opinii Związku, należałoby określić, w jakim trybie pracodawca określa zakres tajemnicy, okres jej obowiązywania oraz w jakim trybie dokumentowym to następuje. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

4. Art. 10 ust. 6 pkt 2 projektu ustawy dotyczący obowiązku rokowań

FZZ postulowało rozszerzenie obowiązku podejmowania rokowań zbiorowych (art. 5 ust. 12 pkt 2 projektu), który dotyczy jedynie zmiany układu „uzasadnionej istotną zmianą sytuacji ekonomicznej bądź finansowej pracodawców lub pogorszeniem się sytuacji materialnej osób wykonujących pracę zarobkową”. FZZ wyraziło wątpliwość, czy w innych przypadkach, nie mających charakteru finansowego, pracodawca będzie mógł odmówić podjęcia rokowań nad zmianą treści układu. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie, ograniczając ten obowiązek do istotnych zmian ekonomicznych.

5. Art. 19 projektu ustawy dotyczący interpretacji postanowień układu zbiorowego pracy 

FZZ zaproponowało wprowadzenie regulacji umożliwiającej złożenie wniosku o wyjaśnienie treści układu przez Sąd Pracy w sytuacji, gdy strony nie mogą dokonać wykładni postanowień lub gdy brakuje dobrej woli którejkolwiek ze stron. Możliwość taką można by zastosować analogicznie jak w art. 13 projektu ustawy. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

6. Art. 23 ust. 4 projektu ustawy dotyczący zakazu częściowego wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

FZZ zgłosiło postulat dopuszczenia częściowego wypowiadania zapisów układu w kontekście sporów zbiorowych, ponieważ zapis art. 15 projektu nie rozstrzyga ostatecznie o możliwości wypowiedzenia w części, co może uniemożliwić stronie pracowniczej prowadzenie sporów zbiorowych bez wypowiedzenia całego układu. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

Ustawodawca, zgodnie z postulatem Forum Związków Zawodowych zrezygnował z proponowanego ograniczenia czasowego obowiązywania układów zbiorowych (art. 8 ust. 1 projektu) który zakładał 5-letni limit dla układów zakładowych i 10-letni dla ponadzakładowych. FZZ stało na stanowisku, że taka zmiana wprowadzałaby swoistego rodzaju presję na strony. Przyjęto rozwiązanie umożliwiające zawieranie układów zarówno na czas określony, jak i nieokreślony (art. 14 ust. 1), co FZZ uznaje za istotny krok w stronę stabilizacji stosunków pracy.

Dodatkowe uwagi zgłoszone do projektu ustawy w opinii FZZ:

• FZZ podkreśliło, iż zapis art. 24 projektu ustawy, wprowadzający obowiązek pracodawcy zatrudniającego co najmniej 50 osób do podejmowania rokowań w celu zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy raz na dwa lata, może okazać się „martwy”, jeśli zabraknie realnej woli po stronie pracodawcy;
• FZZ postulowało również, aby wniosek o ustalenie zgodności układu z przepisami (art. 13 projektu) był kierowany do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, a także aby dookreślić maksymalny termin do rozpatrzenia złożonego wniosku (3 miesiące).

Projekt ustawy został przyjęty przez Komisję jednogłośnie.

Posłanką sprawozdawcą projektu ustawy została p. Katarzyna Ueberhan.

W dniu 7 października 2025 r. w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej odbyło się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, poświęcone rozpatrzeniu rządowego projektu ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (druk nr 1627). 

Posiedzeniu przewodniczyła Pani Katarzyna Ueberhan, Przewodnicząca Komisji. Na pytania dotyczące poszczególnych przepisów ustawy odpowiadał Pan Sebastian Gajewski, Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Pani Agata Oklińska – Dyrektor Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. 

W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Forum Związków Zawodowych Pani Zofia Czyż, Wiceprzewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, Członkini Prezydium FZZ i Pan Jan Polaczek – Specjalista ds. dialogu społecznego w Forum Związków Zawodowych. 

Forum Związków Zawodowych zaprezentowało stanowisko popierające generalny kierunek prac nad ustawą, wskazując jednocześnie na szereg zastrzeżeń, w szczególności dotyczących ograniczenia możliwości negocjacji płacowych w sektorze publicznym oraz zakresu podmiotowego wyłączeń spod ustawy. 

Główne uwagi FZZ zgłoszone podczas procesu konsultacyjnego to:

1. Art. 7 ust. 3 projektu ustawy dotyczący ograniczeń finansowych w sektorze publicznym

FZZ wyraziło sprzeciw wobec przepisu (art. 4 ust. 5 projektu ustawy) ograniczającego zawieranie układów dla pracowników w państwowych i samorządowych jednostkach sektora finansów publicznych do wysokości środków finansowych będących w ich dyspozycji. Zdaniem FZZ, zapis ten w istotny sposób ogranicza możliwości prowadzenia rokowań nad zawarciem układu zbiorowego pracy po stronie organizacji związkowych. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

• Art. 7 ust. 1 projektu ustawy dotyczący katalogu wyłączeń podmiotowych

 FZZ wskazało na potrzebę rozszerzenia katalogu podmiotów objętych układami zbiorowymi, ponieważ art. 4 ust. 4 projektu ustawy wyklucza z możliwości zawarcia układu m.in. pracowników urzędów państwowych i samorządowych, sędziów, asesorów sądowych 

i prokuratorów. FZZ postulowało, aby w odniesieniu do tych pracowników dopuszczono możliwość zawierania ponadzakładowych układów zbiorowych pracy, negocjowanych na przykład w ramach Rady Dialogu Społecznego. Postulat FZZ nie został uwzględniony. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie i uznała ten zapis za zgodny z konstytucyjnym porządkiem prawnym.

3. Art. 12 ust. 2 projektu ustawy dotyczący tajemnicy przedsiębiorstwa

FZZ zaproponowało doprecyzowanie trybu ustalania tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 7 ust. 3 projektu). W opinii Związku, należałoby określić, w jakim trybie pracodawca określa zakres tajemnicy, okres jej obowiązywania oraz w jakim trybie dokumentowym to następuje. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

4. Art. 10 ust. 6 pkt 2 projektu ustawy dotyczący obowiązku rokowań

FZZ postulowało rozszerzenie obowiązku podejmowania rokowań zbiorowych (art. 5 ust. 12 pkt 2 projektu), który dotyczy jedynie zmiany układu „uzasadnionej istotną zmianą sytuacji ekonomicznej bądź finansowej pracodawców lub pogorszeniem się sytuacji materialnej osób wykonujących pracę zarobkową”. FZZ wyraziło wątpliwość, czy w innych przypadkach, nie mających charakteru finansowego, pracodawca będzie mógł odmówić podjęcia rokowań nad zmianą treści układu. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie, ograniczając ten obowiązek do istotnych zmian ekonomicznych.

5. Art. 19 projektu ustawy dotyczący interpretacji postanowień układu zbiorowego pracy 

FZZ zaproponowało wprowadzenie regulacji umożliwiającej złożenie wniosku o wyjaśnienie treści układu przez Sąd Pracy w sytuacji, gdy strony nie mogą dokonać wykładni postanowień lub gdy brakuje dobrej woli którejkolwiek ze stron. Możliwość taką można by zastosować analogicznie jak w art. 13 projektu ustawy. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

6. Art. 23 ust. 4 projektu ustawy dotyczący zakazu częściowego wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

FZZ zgłosiło postulat dopuszczenia częściowego wypowiadania zapisów układu w kontekście sporów zbiorowych, ponieważ zapis art. 15 projektu nie rozstrzyga ostatecznie o możliwości wypowiedzenia w części, co może uniemożliwić stronie pracowniczej prowadzenie sporów zbiorowych bez wypowiedzenia całego układu. Strona rządowa nie wprowadziła zmian w tym zakresie.

Ustawodawca, zgodnie z postulatem Forum Związków Zawodowych zrezygnował z proponowanego ograniczenia czasowego obowiązywania układów zbiorowych (art. 8 ust. 1 projektu) który zakładał 5-letni limit dla układów zakładowych i 10-letni dla ponadzakładowych. FZZ stało na stanowisku, że taka zmiana wprowadzałaby swoistego rodzaju presję na strony. Przyjęto rozwiązanie umożliwiające zawieranie układów zarówno na czas określony, jak i nieokreślony (art. 14 ust. 1), co FZZ uznaje za istotny krok w stronę stabilizacji stosunków pracy.

Dodatkowe uwagi zgłoszone do projektu ustawy w opinii FZZ:

• FZZ podkreśliło, iż zapis art. 24 projektu ustawy, wprowadzający obowiązek pracodawcy zatrudniającego co najmniej 50 osób do podejmowania rokowań w celu zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy raz na dwa lata, może okazać się „martwy”, jeśli zabraknie realnej woli po stronie pracodawcy;
• FZZ postulowało również, aby wniosek o ustalenie zgodności układu z przepisami (art. 13 projektu) był kierowany do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, a także aby dookreślić maksymalny termin do rozpatrzenia złożonego wniosku (3 miesiące).

Projekt ustawy został przyjęty przez Komisję jednogłośnie.

Posłanką sprawozdawcą projektu ustawy została p. Katarzyna Ueberhan.