Deklaracja EKZZ w sprawie wybuchu epidemii wirusa COVID-19

Przyjęta przez Komitet Wykonawczy 9-10 marca 2020

Podczas spotkania EKZZ 9-10 marca w Brukseli, Komitet Wykonawczy zaapelował o spokój w związku w wybuchem epidemii i namawia obywateli, by postępowali zgodnie z zaleceniami kompetentnych autorytetów w sprawach zdrowia.

Komitet Wykonawczy z uznaniem odnosi się do kroków podjętych zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i na poziomach krajowych, ale też oczekuje, że podejmowane będą kolejne przedsięwzięcia w celu zastopowania i zatrzymania rozprzestrzeniania się wirusa, a także środki, które usprawnią zarządzanie w kwestiach zdrowotnych i pozwolą zwalczać ekonomiczne skutki tej niecodziennej sytuacji. Wzywamy władze, by bardziej aktywnie i w sposób skoordynowany zaczęły działać na rzecz szybkiej pomocy dla gospodarek państw Europy. Nie możemy się zgodzić, aby gospodarcze skutki tego kryzysu, prawdopodobnie poważniejsze niż kryzysu finansowego z 2008 roku, uderzyły w finanse publiczne, sektor usług publicznych, a na koniec w europejskich pracowników. Nie zgadzamy się na dalsze zaciskanie pasa i cięcia tym razem z powodu COVID-19.

Środki nadzwyczajne podjęte przez Komisję Europejską i inne instytucje unijne, w tym Europejski Bank Centralny i państwa członkowskie muszą być szybko wdrożone, a chodzi tu o poluzowanie polityki fiskalnej zapisanej w Pakcie Stabilności i Wzrostu, ograniczenia wynikające z dozwolonej pomocy publicznej. Należy też przyjąć konieczne regulacje, które umożliwią uruchomienie unijnego finansowania dla tych, którzy będą najciężej dotknięci przez tę sytuację. Chodzi tu o pomoc dla pracowników objętych kwarantanną, zawieszonych lub uznanych za zbędnych w związku z wirusem COVID-19. W związku z tym, szczególną uwagę należy poświęcić „pracownikom niestandardowym”, z grupy określanej „prekariatem”, bo to oni są najczęściej wykluczeni z katalogu praw przysługujących etatowym pracownikom.

Komitet Wykonawczy podkreśla wielki niepokój co do możliwych implikacji epidemii dla ludzi pracy. Wielu z naszych członków jest w stałym kontakcie z dużą liczbą osób, a w związku z tym narażeni są na ryzyko zarażenia się i przekazania wirusa dalej. Musimy być pewni, że ich zdrowie i bezpieczeństwo będzie priorytetem. Dlatego wzywamy pracodawców, by stosowali niezbędne środki prewencji, wprowadzali wszystkie niezbędne procedury, by w ten sposób chronić zdrowie pracowników w miejscu pracy, a w szczególności tych, którzy pracują w miejscach szczególnie narażonych za zachorowanie, np. pracownicy służby zdrowia.

Dodatkowo Komitet Wykonawczy wzywa do szybkiego podjęcia środków zapewniających, że wszyscy pracownicy, u których pojawiają się symptomy zarażenia, którzy zostali poddani kwarantannie, którzy zostali zobligowani do pozostania w domu, by zająć się członkami swoich rodzin (głównie kobiety), otrzymają właściwe zwolnienie bez strachu o swoje miejsce pracy lub wynagrodzenie. Pracownicy dotknięci przez tę sytuację pracujący w sektorach, w których funkcjonuje dialog społeczny, układy zbiorowe będą objęci ochroną na podstawie istniejących porozumień.

Niestety nie jest to sytuacja, która dotyczy setek tysięcy innych pracowników, w tym tych, którym nie przysługuje płatne zwolnienie, samo-zatrudnionym, których dochody są mocno uzależnione od tego czy pracują, czy nie. To może oznaczać, że niektórzy pracownicy, nie ze swojej winy, mogą po prostu nie dać rady żyć w „samoizolacji”. Komitet Wykonawczy zachęca rządy, by były czujne i sprawdzały, czy czasem pozbawieni skrupułów pracodawcy nie wykorzystują COVID-19 do usprawiedliwienia redukcji etatów, a nawet masowych zwolnień. Musi też być zagwarantowane, że pracodawcy przejmą na siebie część pojawiających się kłopotów finansowych.

Licząc, że podjęte działania za rzecz powstrzymania epidemii przyniosą pozytywne skutki, kluczowe będzie zapewnienie, że pracowników nie spotkają żadne zakłócenia w wypłacaniu ich pensji z powodu COVID-19. Uważamy, że niezwykle ważne jest utrzymanie dochodów netto pracowników, których skutki epidemii dotkną, aby mogli oni normalnie kontynuować swoje życie.

Wybuch epidemii COVID-19 zwraca uwagę, że należy wzmocnić systemy publicznej opieki medycznej zbudowanej na uniwersalnych i solidarnościowych zasadach, będące częścią europejskiego modelu społecznego. Potrzeba więcej inwestycji publicznych, dzięki którym zapewni się wysoki poziom dobrze wyszkolonych pracowników i dostęp do służby zdrowia dla wszystkich.

Z zadowoleniem witamy oświadczenie wydane ostatnio przez Unię Europejską dotyczące elastycznego podejścia do celów fiskalnych, ale podkreślamy, że potrzebne są także dobrze funkcjonujące systemy publicznej opieki zdrowotnej. Państwa członkowskie i Unia muszą wykorzystać wszelkie dostępne środki ekonomiczne, by zatrzymać proces wchodzenia systemu zdrowotnego w globalną recesję, co może przynieść katastrofalne konsekwencje dla pracowników i ich rodzin.

W związku z tym partnerzy społeczni muszą być prawidłowo informowani, konsultowani w odpowiednim czasie i w taki sposób, by mogli skutecznie zadbać o interesy ludzi pracy. Tym bardziej, że wiele może być działań ekonomicznych czy społecznych ad hoc co wynika z sytuacji kryzysowej.