Rodzaje umów o pracę

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Kodeks pracy wyróżnia następujące podstawowe rodzaje umów o pracę:

  • umowa na okres próbny,
  • umowa na czas określony,
  • umowa na czas nieokreślony.

Umowa na okres próbny może poprzedzać zawarcie pozostałych umów o pracę. Nie może ona przekroczyć 3 miesięcy. Co do zasady może być zawarta tylko raz by sprawdzić kwalifikacje pracownika i możliwości wykonywania określonej pracy. Jednakże w określonych przypadkach możliwe jest ponowne zatrudnienia pracownika na okres próbny. Okres zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony jest ograniczony do 33 miesięcy.

Umowę na czas określony strony zawierają na z góry określony okres i na jej podstawie pracodawca uzgadnia z pracownikiem początkową i końcową datę trwania stosunku pracy. Umowę na czas określony można zawrzeć maksymalnie na 33 miesiące, a łączna liczba takich umów nie może przekroczyć trzech. Zatem, w sytuacji przekroczenia tych limitów kolejna umowa o pracę (czyli czwarta) z mocy prawa przekształci się w umowę na czas nieokreślony.

Umowa na okres próbny, mimo że jest umową terminową, nie jest wliczana do powyższych limitów. Oznacza to, że pracownik może zostać zatrudniony u tego samego pracodawcy maksymalnie przez 36 miesięcy (3 miesiące okresu próbnego + 33 miesiące zatrudnienia w ramach maksymalnie 3 umów na czas określony). Kodeks stanowi, że umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie i określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

  1. rodzaj pracy,
  2. miejsce wykonywania pracy,
  3. wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
  4. wymiar czasu pracy,
  5. termin rozpoczęcia pracy.

Przy zawarciu umowy na czas określony w celu zastępstwa, na okres kadencji, przy pracach sezonowych i dorywczych oraz w razie obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracodawcy w umowie określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy.
Jeśli umowa nie została zawarta na piśmie, pracodawca powinien nie później niż w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej warunków.

Informacja nt. rozwiązania umowy o pracę


Umowa o pracę rozwiązuje się albo na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie 1 ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), przez oświadczenie 1 ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy pracę bez wypowiedzenia), z upływem czasu na który była zawarta lub z dniem ukończenia pracy dla której wykonania była zawarta.

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Przepisy KP nie wymagają wskazywania przyczyny wypowiedzenia w przypadku rozwiązywania umów na czas określony. Pracownicy powinni jednak zadbać o podanie tej przyczyny gdy zwolnienia maja charakter grupowy. W przeciwnym wypadku pozbawieni zostaną odprawy.


Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

  • 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
  • 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
  • 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Jak liczyć okres wypowiedzenia umowy?


Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronnym oświadczeniem woli, złożonym przez pracodawcę lub pracownika.
Dla pracownika i pracodawcy kłopotliwe może być ustalenie okresu wypowiedzenia, tj. od której daty liczy się i kończy okres wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 30 KP okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
W przypadku okresu wypowiedzenia liczonego w tygodniach, umowa o pracę rozwiązuje się w soboty. Oznacza to, że umowa o pracę rozwiąże się dopiero po upływie 2 pełnych tygodni w sobotę. Nie ma tu znaczenia data złożenia przez pracownika wypowiedzenia.

Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę

W przypadku okresu wypowiedzenia liczonego w miesiącach (w przypadku umów na czas określony i nieokreślony może to być 1-miesięczny, 2-miesięczny lub 3-miesięczny okres wypowiedzenia) okres wypowiedzenia kończy się z ostatnim dniem miesiąca. Okres wypowiedzenia umowy o pracę oznaczony w miesiącu należy liczyć od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym zostało złożone wypowiedzenia.

Związki zawodowe – konsultacja

O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji
związkowej, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.